Wykazywanie w Rb-Z długoletnich zobowiązań spłacanych w ratach
PYTANIE: Jesteśmy samorządową jednostką budżetową i podlegamy obowiązkowi wypełniania kwartalnych sprawozdań z zakresu długu – Rb-Z. Nasza jednostka zawarła umowy z dostawcami sprzętu komputerowego. Umowy są trzyletnie, a wartość zobowiązań jest spłacana w miesięcznych ratach. Czy istnieje obowiązek wykazywania zobowiązań niewymagalnych tego typu w sprawozdaniu Rb-Z?
Zgodnie z instrukcją zawartą w załączniku nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4.3.2010 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 247) w § 2 ust. 1 pkt. 2 z kategorii „kredyty i pożyczki”, która obejmuje sprzedaż na raty, wyłączone są kredyty handlowe, czyli zobowiązania w wyniku bezpośredniego udzielenia pożyczki (przez dostawców lub producentów) na transakcje dotyczące wyrobów i usług. Proszę o wyjaśnienie tego problemu.
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z definicjami tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, zapisanymi w rozporządzeniach Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych z zakresu ogółu operacji finansowych (Dz.U. Nr 43, poz. 247 – załącznik nr 9 § 2 ust. 1 pkt 2) do kategorii zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek należy zaliczać, poza zobowiązaniami wynikającymi z umowy kredytu i/lub pożyczki, wartość zobowiązań wynikających z umów leasingu finansowego oraz sprzedaży na raty.
Do tej samej kategorii zaliczane są także zobowiązania z tytułu umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeżeli zapisane w umowie warunki powodują, że zobowiązanie tego typu ma wpływ na poziom długu publicznego.
Dodatkowo, w ramach tej kategorii tytułów dłużnych mieszczą się również papiery wartościowe (z wyłączeniem papierów udziałowych), których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny).
Zapisana w ww. rozporządzeniach definicja wyłącza kredyty handlowe, rozumiane jako zobowiązania powstające w wyniku bezpośredniego udzielenia pożyczki (przez dostawców lub producentów) na transakcje dotyczące wyrobów i usług. Jednakże, dotyczy to tylko i wyłącznie transakcji, które polegają na odroczeniu płatności w czasie przez dostawcę lub producenta, a nie o rozłożenie należności na raty. W praktyce oznacza to, że tylko kredyty kupieckie, jako forma pozabankowgo finansowania działalności gospodarczej, są wyłączone z kategorii pożyczek i nie stanowią tytułu dłużnego zaliczanego do długu publicznego.
W związku z powyższym, jeżeli umowy z dostawcami, na które jednostka się powołuje, dotyczą sprzedaży na raty, to wartość tego typu zobowiązań powinna znaleźć odzwierciedlenie w sprawozdaniu Rb-Z w wierszu E2 kredyty i pożyczki. Jeżeli natomiast wspomniane umowy polegają na odroczeniu płatności w czasie, to wartość danego zobowiązania należy wyłączyć i nie ujmować w przedmiotowym sprawozdaniu.
Czytaj także: Zaciąganie zobowiązań na okres dłuższy niż rok a zasada roczności budżetu JST>>
Wpłynięcie faktury przed terminem jej płatności – czy powstaje zobowiązane wymagalne w Rb-Z?
PYTANIE: Nasza jednostka otrzymała 26.12.2010 r. fakturę od usługodawcy z terminem płatności 9.1.2011 r. Czy wartość tego zobowiązania wynikająca z przedmiotowej faktury stanowi dla naszej jednostki zobowiązanie wymagalne podlegające wykazaniu w sprawozdaniu RB-Z sporządzanym na koniec pierwszego kwartału? Dzień 9.1.2011 r. jest datą wymagalności dla naszego zobowiązania, a faktura wpłynęła do naszej jednostki jeszcze przed zakończeniem okresu sprawozdawczego.
ODPOWIEDŹ: Na potrzeby statystyki długu publicznego oraz zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych z zakresu ogółu operacji finansowych (Dz.U. Nr 43, poz. 247), przez wymagalne zobowiązania rozumie się wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone.
Są to zobowiązania wynikające głównie z dostaw towarów i usług (np. niezapłaconych w terminie faktur), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji. Kategoria ta nie obejmuje zobowiązań wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów oraz przyjętych depozytów, a także odsetek za opóźnienie od wymagalnych zobowiązań. W związku z powyższym, aby dane zobowiązanie spełniało przesłanki wymagalności w rozumieniu ww. rozporządzeń, jednostka (dłużnik) powinna pozostawać w zwłoce z płatnością. Oznacza to, że na potrzeby sprawozdań Rb-Z zobowiązanie z przedmiotowej faktury stanie się zobowiązaniem wymagalnym dopiero 10.1.2011 r., jeżeli wcześniej nie zostanie uregulowane.
Odpis na zasilenie ZFŚS w Rb-Z
PYTANIE: Jednostka sektora finansów publicznych nie przekazała w ustawowym terminie odpisu na zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zasilenie za dany okres nastąpiło po 30 września, tj. po zakończeniu kwartalnego okresu sprawozdawczego. Czy, a jeżeli tak, to w którym miejscu (wiersz oraz kolumna) należy wykazać tę zaległość w sprawozdaniu Rb-Z?
ODPOWIEDŹ: Niedopełnienie obowiązku terminowego zasilania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przez jednostkę sektora finansów publicznych powoduje powstanie zobowiązania tej jednostki wobec pracowników.
Należy pamiętać, że środki zgromadzone na rachunku funduszu nie stanowią własności jednostki, lecz ogółu zatrudnionych w niej pracowników. W związku z powyższym zobowiązania wymagalne, z tytułu nieprzekazanych w ustawowo określonym terminie odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych powstaną z dniem 1 października. W związku z tym, gdy do końca roku nie zostaną przekazane środki, w sprawozdaniu na 31 grudnia należy wykazać tę zaległość w wierszu E4 „zobowiązania wymagalne” oraz w kolumnie 13 „gospodarstwa domowe”.
Czytaj także: Kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań wg tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji – Rb-Z>>
Zobowiązania z tytułu faktury otrzymanej po terminie płatności
PYTANIE: W dniu 4.10.2010 r. otrzymaliśmy fakturę z terminem płatności w dniu 29.9.2010 r. za świadczone usługi naszej jednostce we wrześniu 2010 r. Z uwagi na opóźnienie w dostarczeniu faktury nasza jednostka nie była w stanie zapłacić usługodawcy w terminie wskazanym na fakturze. Ewidencja księgowa miesiąca poprzedniego jest zamykana 5 dnia kolejnego miesiąca. Dlatego też przedmiotowa faktura oraz figurujące na niej zobowiązanie zostały wprowadzone do ewidencji miesiąca września. Zobowiązanie zostało uregulowane w dniu następnym (tj. 5 października). Czy w związku z powyższym, wartość nie zapłaconej w terminie faktury powinniśmy wykazać w wierszu N4.1 sprawozdania Rb-Z sporządzanego na koniec września danego roku, mimo że to nie z winy jednostki nastąpiło opóźnienie?
ODPOWIEDŹ: Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 4.3.2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, zobowiązania wymagalne to wszystkie bezsporne zobowiązania wynikające z ewidencji księgowej, których termin płatności dla dłużnika minął, a nie są przedawnione ani umorzone. W związku z powyższym, w wierszu E4.1 „zobowiązania wymagalne z tytułu dostaw towarów i usług” sprawozdania Rb-Z należy m.in. ujmować wartość wszystkich niezapłaconych faktur, dla których termin płatności minął.
Z wyjaśnień przedstawionych w zapytaniu wynika, że jednostka budżetowa nie uregulowała zobowiązań wynikających z faktury, której termin płatności przypadał na 29.9.2010 r. Licząc od dnia następnego, tj. od 30 września, zobowiązanie to stało się dla przedmiotowej jednostki wymagalne. Oznacza to, że na dzień sprawozdawczy za trzeci kwartał roku, przedmiotowe zobowiązanie posiadało cechy zobowiązania wymagalnego.
Ponadto, otrzymana po terminie płatności faktura została wprowadzona do ewidencji księgowej jednostki za miesiąc wrzesień. Dlatego też, zobowiązanie z faktury należy wykazać jako zobowiązanie wymagalne w sprawozdaniu Rb-Z sporządzanym na dzień 30.9.2010 r.
Małgorzata Michalska
samorzad.infor.pl