Obecnie edukacja powinna być instrumentem przygotowującym mieszkańców wsi do zarabiania, ale również do odświeżania, odkrywania lub tworzenia oraz udostępniania zasobów wiedzy i umiejętności obecnych na wsi od pokoleń. Wiejskie społeczności lokalne same powinny diagnozować swoje problemy, poszukiwać ich rozwiązań i brać udział we wdrażaniu swoich pomysłów i inicjatyw edukacyjnych. Barierą dla realizacji inicjatyw są zwykle ograniczenia finansowe. W ich pokonywaniu może pomóc Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 9.5. „Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich".
W zakres potencjalnego dofinansowania wchodzą 2 typy projektów:
- projekty wspierające oddolne inicjatywy lokalne, obejmujące działania o charakterze informacyjnym, promocyjnym, szkoleniowym lub doradczym - przyczyniające się do poprawy warunków rozwoju edukacji na obszarach wiejskich
- rozwój dialogu, partnerstwa publiczno-społecznego i współpracy na rzecz promowania edukacji na obszarach wiejskich.
Cel działania 9.5 PO KL
Celem Działania 9.5 jest pobudzenie aktywności mieszkańców obszarów wiejskich na rzecz samoorganizacji i tworzenia lokalnych inicjatyw ukierunkowanych na rozwój edukacji i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich.
Wysokość dofinansowania
Dofinansowanie można uzyskać w kwocie nie większej niż 50 tysięcy złotych na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy i niejednokrotnie nie dłużej niż do 31 grudnia przyszłego roku. Co ważne - od wnioskodawców nie wymaga się żadnego wkładu własnego.
Kto może się ubiegać o środki?
Wnioski o dofinansowanie projektów mogą być składane przez wszystkie podmioty posiadające osobowość prawną, co oznacza m.in.: organizacje pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego, firmy szkoleniowe, instytucje oświatowe. Z kręgu uprawnionych do aplikowania wyłączone są osoby fizyczne (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie odrębnych przepisów).
Preferencyjnie są traktowane projekty realizowane w partnerstwie, za które przysługują dodatkowe punkty strategiczne.
Kto skorzysta?
- mieszkańcy gmin wiejskich, miejsko-wiejskich oraz miast do 25 tys. mieszkańców;
- społeczności lokalne aktywnie działające na obszarach wiejskich na rzecz rozwoju edukacji i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców tych obszarów;
- podmioty działające na obszarach wiejskich na rzecz przeciwdziałania ich marginalizacji i zapewnienia ich odpowiedniego rozwoju.
Jakie projekty mogą zostać dofinansowane?
Dofinansowanie można otrzymać na następujące typy projektów:
- tworzenie i wsparcie działalności inicjatyw ukierunkowanych na pobudzenie świadomości środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w działania na rzecz rozwoju edukacji na terenach wiejskich i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców obszarów wiejskich;
- projekty przyczyniające się do podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców obszarów wiejskich oraz rozwoju usług edukacyjnych na tych obszarach;
- działania informacyjno-promocyjne, szkoleniowe, doradcze podnoszące świadomość mieszkańców obszarów wiejskich w zakresie korzyści płynących z kształcenia i szkolenia.
Ważne jest, by projekt był odpowiedzią na oddolną inicjatywę lokalną.
Oddolna inicjatywa lokalna
Oddolną inicjatywą lokalną w POKL jest projekt o zasięgu lokalnym - ograniczony do obszaru gminy lub kilku gmin. Adresatami działań projektowych powinni być wyłącznie mieszkańcy gmin wiejskich, wiejsko -miejskich i miast do 25 tys. mieszkańców, który jako grupa docelowa brali udział w formułowaniu założeń i/lub realizacji projektu.
Charakter inicjatywy zobowiązuje do tego, by w ramach Działania 9.5 udzielać wsparcia stosownie do rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnej, rozpoznanych przez nią samą. Projekt ma np. służyć rozwiązaniu problemu zdiagnozowanego przez tą społeczność lub służyć aktywizacji tj. zwiększać zdolności społeczności lokalnej do diagnozowania i rozwiązywania problemów we własnym zakresie.
Oddolne inicjatywy lokalne powinny realizować zasadę empowerment (upełnomocnienia), co oznacza udział grup doświadczających zróżnicowanych problemów społecznych w rozpoznaniu i określeniu swoich potrzeb oraz zakresu oczekiwanego wsparcia w trakcie przygotowania projektu i/lub realizacji projektu.
Co oznacza pojęcie „oddolne” w typie operacji „oddolne inicjatywy edukacyjne”?
Pojęcie „oddolny” w Działaniu 9.5 POKL oznacza, że potrzeba podjęcia i realizacji określonej inicjatywy nie pochodzi z zewnątrz np. od firmy szkoleniowej, lecz zaczyna się od potrzeb społeczności lokalnej wyrażonych przez nią.
Przykłady oddolnych inicjatyw edukacyjnych:
- powołanie stowarzyszenia na rzecz prowadzenia szkoły na wsi,
- wdrożenie zaplanowanych przedsięwzięć w/w stowarzyszenia np. szkolenia z prawa oświatowego,
- organizacja dodatkowych zajęć edukacyjnych dla dzieci np. kursy językowy lub inne zajęcia, których nie zapewnia system oświaty w odpowiedzi na potrzebę zgłoszoną przez mieszkańców,
- kursy komputerowe, językowe dla dorosłych organizowane przez projektodawcę wskutek potrzeby wyrażonej przez mieszkańców,
- opracowanie gminnej strategii oświatowej,
- kursy i szkolenia tematyczne na przykład: kulinarne, przedsiębiorczości, prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego,
- projekty dotyczące kultywowania lokalnych tradycji : pieczenie chleba, hafciarstwo, rękodzielnictwo,
- wyjazd studyjny np. do wioski tematycznej,
- warsztaty i imprezy promujące wieś i POKL .
W treści wniosku o dofinansowanie powinna być zamieszczona obowiązkowo, opisowa informacja, czy dana inicjatywa spełnia zasadę empowerment i jest wynikiem społecznej identyfikacji i akceptacji oraz partycypacji.
Jak przedstawić we wniosku inicjatywę oddolną?
Za wskazówki niech posłużą informacje o tym, że z treści wniosku musi wynikać kto, kiedy i gdzie wystąpił z inicjatywą edukacyjną i czego ona dotyczy oraz ile osób skorzysta z jej realizacji i w jaki sposób. Wobec tego warto napisać we wniosku o np.
- odbytych spotkaniach z mieszkańcami, obywatelami, w trakcie których omawiano kwestię potrzeby społeczności lokalnej/projektu (liczba spotkań, liczba uczestników, wpływ spotkań na podjęcie decyzji o realizacji projektu);
- stanowiskach przedstawicieli jednostek pomocniczych i organizacyjnych gmin (sołectwa, dzielnice, osiedla i inne) wspierających projekt lub deklarujących udział w projekcie (nazwy organów i jednostek i rodzaj deklaracji wsparcie/uczestnictwo);
- podmiotach i instytucjach deklarujących zamiar współuczestnictwa lub współpracy w realizacji projektu (nie chodzi tu o formalne partnerstwo).
Rezultatami projektów stanowiącymi o mierze ich sukcesu mogą być:
- liczbą osób, które podniosły swoje kwalifikacje;
- liczbą zorganizowanych spotkań społeczności lokalnej;
- liczbą pomiotów (przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych, instytucji publicznych), które włączyły się w działania na rzecz rozwoju edukacji w danej społeczności wiejskiej.
Barbara Matysik
samorzad.infor.pl