W przypadku nieuchwalenia przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) stawek podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych oraz opłat: targowej, miejscowej i uzdrowiskowej, stosuje się stawki obowiązujące w roku poprzedzającym dany rok podatkowy (art. 20a ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych; dalej: ustawa o podatkach lokalnych). Przepis ten powoduje dwa problemy:
1) jak rozumieć pojęcie „uchwalenie stawek” oraz
2) jaki jest graniczny termin na uchwalenie stawek na kolejny rok.
Uchwalenie stawek jest równoznaczne z podjęciem w tej sprawie uchwały przez organ stanowiący. Natomiast w przypadku drugiego problemu eksperci zgadzają się, że przepis ten powinien być stosowany jedynie w przypadku niepodjęcia uchwały na dany rok do 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy.
Co się stanie w takim razie, jeśli rada podejmie uchwałę w sprawie stawek podatków i opłat lokalnych po 1 stycznia 2012 r.? Uchwała taka nie będzie miała mocy prawnej.
Inaczej będzie wtedy, gdy rada uchwali nowe stawki przed końcem grudnia, np. w ostatnim dniu roku, ale – ze względu na konieczność opublikowania jej w wojewódzkim dzienniku urzędowym – uchwała wejdzie w życie w trakcie roku z mocą obowiązywania od 1 stycznia. W takiej sytuacji od 1 stycznia obowiązują nowe stawki.
Takie rozumowanie potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 6 września 2007 r. (sygn. akt I SA/Bk 358/07). Sędziowie stwierdzili, że art. 20 ustawy o podatkach lokalnych nie reguluje zasad podejmowania przez radę gminy uchwały w sprawie stawek podatkowych, lecz skutki niepodjęcia takiej uchwały. Określone w tym przepisie skutki nie dotyczą procesu uchwałodawczego, lecz procesu samoobliczenia lub wymiaru podatku w sprawach indywidualnych.
Z orzecznictwa
(...) Wykładni przepisów należy dokonywać w zgodzie z Konstytucją RP, co oznacza, że ustalony sens normy prawnej nie może być sprzeczny z konstytucyjnym porządkiem prawnym. Jeżeli zatem konstytucja w art. 2 stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, w art. 7, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, oraz w art. 88 ust. 1, że warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie, to zasady te należy uwzględniać w sytuacjach rozstrzygania zagadnień budzących wątpliwości (...) Sąd I instancji, rozstrzygając tę wątpliwość, naruszył ww. przepisy konstytucyjne. Sąd ten pominął, iż zgodnie z art. 88 Konstytucji RP warunkiem wejścia w życie aktów prawnych tam wymienionych jest ich ogłoszenie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego podjęcie uchwały, o której mowa w art. 20a ust. 1 ustawy o podatkach lokalnych, obejmuje zarówno sam fakt jej głosowania, jak i jej należytą publikację”.
Wyrok WSA w Lublinie z 20 kwietnia 2011 r.,
sygn. akt I SA/Lu 36/11
Artykuł 20a ustawy o podatkach lokalnych to bardzo specyficzne rozstrzygnięcie prawne, dlatego jego stosowanie powinno mieć miejsce w zupełnie wyjątkowych przypadkach – tylko wtedy, gdy rada przyjmie uchwałę po 31 grudnia. Jednak najbezpieczniej, aby rada podejmowała uchwałę w sprawie stawek podatków i opłat lokalnych na kolejny rok najpóźniej do końca listopada. Wtedy jest czas na jej ogłoszenie.
Podstawa prawna
● Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 95, poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 171, poz. 1016)