Pracownicy sfery budżetowej mają zdecydowanie więcej obowiązków powszechnych, czyli wynikających z przepisów pragmatyk zawodowych, niż jest to w przypadku pracowników objętych w tym zakresie jedynie przepisami ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.).
Obowiązki pracowników sfery budżetowej podzielić można na wynikające z:
● przepisów k.p. i innych przepisów powszechnego prawa pracy (aktów wykonawczych do k.p., innych ustaw związanych z wykonywaniem konkretnej pracy czy zawodu, np. w przypadku pracowników księgowości będzie to ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości),
● pragmatyk zawodowych przypisanych dla pracowników urzędów państwowych, służby cywilnej lub pracowników samorządowych.
Regulacje kodeksowe
Podejmując zatrudnienie, pracownik bierze na siebie zobowiązanie wykonywania na rzecz pracodawcy określonego rodzaju pracy, pod kierownictwem, w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę (art. 22 § 1 k.p.).
Stosunek pracy opiera się na podporządkowaniu pracownika pracodawcy w toku pracy. Osoba zatrudniona zobowiązana jest wykonywać polecenia pracodawcy, co zostało wyraźnie podkreślone w art. 100 k.p., tworzącym katalog obowiązków pracowniczych.
Zamów książkę: Savoir-Vivre w administracji >>
Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Oznacza to, że aby pracownik mógł wykonać polecenie pracodawcy, spełniać musi ono trzy warunki:
1) dotyczyć pracy,
2) być zgodne z przepisami prawa,
3) być zgodne z umową o pracę.
PRZYKŁAD
Pracownik starostwa powiatowego zajmujący się w ramach obowiązków służbowych m. in. tłumaczeniami dokumentów otrzymał polecenie przetłumaczenia na język obcy artykułu napisanego przez jego przełożonego w ramach prowadzonej działalności naukowej (przełożony jest pracownikiem naukowym uniwersytetu).
Polecenie to wykracza poza granicę wyznaczoną związkiem z pracą. Pracownik nie musi wykonywać takiego polecenia. Można nawet powiedzieć, że nie może go wykonywać, gdyż łamałoby to zasadę (obowiązek) poświęcania czasu pracy na świadczenie pracy wyłącznie na rzecz pracodawcy.
W okresie zatrudnienia zakres obowiązków pracownika reguluje między innymi art. 100 k.p. Zgodnie z nim pracownik jest zobowiązany w szczególności:
1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
Nie są to jednak wszystkie obowiązki pracownika wobec pracodawcy. Przepis ten określa tylko podstawowe, najważniejsze i najbardziej powszechne obowiązki, z całą pewnością nie obejmuje ich wszystkich, o czym świadczy użyte w art. 100 § 2 k.p. sformułowanie „w szczególności” (wyrok Sądu Najwyższego z 15 marca 2011 r., sygn. akt I PK 224/10).
Czas pracy
Pracownik zobowiązany jest do świadczenia pracy w czasie wskazanym przez pracodawcę. Chodzi tutaj zarówno o wykonywanie pracy w zwykłych porach wynikających ze stałego rozkładu czasu pracy lub harmonogramach układanych przez pracodawcę, jak też świadczenie pracy na polecenie pracodawcy (przełożonego) poza rozkładem czasu pracy (praca w godzinach nadliczbowych).
Więcej w dwutygodniku Rachunkowość Budżetowa - Zamów prenumeratę >>