Najwięcej obowiązków w tym zakresie spoczywa na gminach. Rada gminy ma za zadanie:
● ustalić plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę,
● określić granice obwodów publicznych szkół podstawowych i gimnazjów mających siedzibę na obszarze gminy (w przypadku szkół prowadzonych przez inne podmioty niż gmina, w uzgodnieniu z nimi)
– art. 17 ust. 4 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: u.s.o.).
Rada gminy powinna uregulować te kwestie w drodze uchwały. Likwidacja gminnej szkoły podstawowej lub gimnazjum oznacza konieczność wykreślenia takiej placówki z gminnej sieci szkół i zmiany obwodów innych szkół (szkoły). Rada gminy powinna zatem podjąć nową uchwałę w sprawie ustalenia sieci i obwodów szkół lub zmienić uchwałę obowiązującą.
Akt założycielski szkoły publicznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny (tj. szkoły podstawowej i gimnazjum), określa jej zasięg terytorialny (obwód), w szczególności nazwy miejscowości (w miastach nazwy ulic lub ich części) należących do jej obwodu (art. 58 ust. 2 w zw. z art. 16 ust. 5. u.s.o.). Przyjęcie aktu założycielskiego szkoły prowadzonej przez gminę jest zadaniem rady gminy. W konsekwencji, w przypadku zmiany obwodów szkół prowadzonych przez gminę, rada powinna, także w drodze uchwały, zmienić akty założycielskie takich szkół.
Podstawówki i gimnazja bez obwodów
Dla publicznej szkoły podstawowej i gimnazjum prowadzonego przez osobę fizyczną lub osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego nie ustala się obwodu, chyba że osoba prowadząca wystąpi z takim wnioskiem (art. 58 ust. 2 w zw. z art. 16 ust. 5 u.s.o.). Gdy zatem w miejscu szkoły podstawowej (lub gimnazjum) prowadzonej przez gminę powstaje publiczna szkoła prowadzona np. przez stowarzyszenie czy fundację, może ona, ale nie musi, być tzw. szkołą rejonową. Jeżeli szkoła, licząca nie więcej niż 70 uczniów, jest przekazywana do prowadzenia przez gminę innemu podmiotowi w drodze umowy, na zasadach określonych w art. 5 ust. 5g–5r u.s.o., to w takiej umowie powinno być wskazane, czy ustala się obwód.
Nie ustala się też obwodów dla szkół: specjalnych, integracyjnych, dwujęzycznych, dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługujących się językiem regionalnym, sportowych, mistrzostwa sportowego, artystycznych, w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, przy zakładach karnych i aresztach śledczych (art. 58 ust. 2a u.s.o.). W rezultacie likwidacja tego typu szkół podstawowych i gimnazjów nie wiąże się z potrzebą zmiany obwodów innych szkół.
Organizowanie sieci szkół
Sieć szkół publicznych powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego (art. 17 ust. 1 u.s.o.). Sieć szkół podstawowych i gimnazjów należy więc tak ustalić, by każda osoba objęta obowiązkiem szkolnym miała zapewniony dostęp do nich (miejsce w takich szkołach).
Droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
● 3 km – w przypadku uczniów klas I–IV szkół podstawowych,
● 4 km – w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów
– art. 17 ust. 2 u.s.o.
Długość drogi, jaką przebywa dziecko podlegające obowiązkowi szkolnemu z domu do szkoły, powinno się mierzyć nie w linii prostej, lecz z uwzględnieniem warunków lokalnych, jak istniejąca infrastruktura drogowa, rzeźba terenu itp. (pismo Departamentu Kształcenia Ogólnego i Wychowania MEN z 16 lutego 2009 r., sygn. DKOW-4-DD-5021/05/09).
Więcej w Gazecie Samorządu i Administracji - Zamów prenumeratę >>