Głównym celem ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym jest zapewnienie niezbędnych środków utrzymania osobom, które wychowywały dzieci w rodzinach wielodzietnych (co najmniej 4 dzieci), a które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej albo ich nie podjęły ze względu na wychowywanie dzieci i co za tym idzie nie spełniają warunków do otrzymania najniższej emerytury. Ponadto celem ustawy jest uhonorowanie i docenienie trudu wychowania dzieci w rodzinach wielodzietnych oraz podkreślenie funkcji społecznej pełnionej przez rodziców.
Ustawa określa warunki i tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
Ustawa zakłada możliwość przyznania (świadczenie ma charakter uznaniowy) rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego matkom, które urodziły i wychowały albo wychowały co najmniej czworo dzieci (dzieci własne, małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej niezawodowej), a także ojcom, którzy wychowali co najmniej czworo dzieci – w przypadku śmierci matki dziecka albo porzucenia przez nią dzieci lub w razie długotrwałego zaprzestania przez nią wychowywania dzieci, przy czym świadczeni to może być przyznane po spełnieniu dodatkowych warunków określonych w ustawie.
Wśród warunków do uzyskania przez ww. osoby rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego ustawodawca przyjął m.in. :
- okres co najmniej 10 lat zamieszkiwania na terytorium Polski oraz posiadania po ukończeniu 16 roku życia centrum interesów osobistych lub gospodarczych, (ośrodek interesów życiowych);
- zamieszkiwanie w Polsce w trakcie jego pobierania;
- osiągnięcie wieku emerytalnego (60 lat kobiety i 65 lat mężczyźni);
- brak niezbędnych środków utrzymania;
- posiadanie obywatelstwa Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku gdy osoba nie jest obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej posiadanie prawa pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub ewentualnie statusu cudzoziemca legalnie przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ustawa przewiduje również przesłanki negatywne, które:
1) mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania osobie świadczenia tj. :
a) pozbawienie władzy rodzicielskiej lub ograniczenie władzy rodzicielskiej przez umieszczenie dziecka lub dzieci w pieczy zastępczej;
b) długotrwałe zaprzestanie wychowywania dzieci;
2) uniemożliwiają pobieranie świadczenia tj. :
a) tymczasowe aresztowanie;
b) odbywanie kary pozbawienia wolności (za wyjątkiem osób odbywających karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego);
c) posiadanie uprawnienia do emerytury lub renty w wysokości co najmniej najniższej emerytury.
Zgodnie z ustawą rodzicielskie świadczenie uzupełaniające przyznaje się na wniosek.
Organem właściwym do przyznawania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego będzie Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Świadczenie będzie przyznawane w drodze decyzji administracyjnej po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie. Ustawa przewiduje, że od decyzji przyznającej prawo do świadczenia oraz od decyzji odmawiającej przyznania prawa do świadczenia stronie przysługuje prawo do wniesienia do organu, który wydał decyzję, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Na decyzję w sprawie przyznania lub odmowy przyznania świadczenia oraz decyzję po ponownym rozpatrzeniu sprawy stronie będzie przysługiwała skarga do wojewódzkiego sadu administracyjnego.
Ustawa ustala wysokość rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego na poziomie nie wyższym niż najniższa emerytura. W przypadku pobierania emerytury lub renty, w wysokości niższej od najniższej emerytury, świadczenie stanowi dopełnienie jej wysokości do wysokości najniższej emerytury. Rodzicielskie świadczenia uzupełniające będą wypłacane po odliczeniu składek na ubezpieczenie zdrowotne, zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ustawa przewiduje, że jeżeli ustaną okoliczności będące podstawą przyznania świadczenia, prawo do świadczenia ustaje, a organ rentowy stwierdza decyzją ustanie prawa do świadczenia i wstrzymuje jego wypłatę.
W ustawie uregulowano procedurę zwrotu nienależnie pobranego świadczenia oraz co należy rozumieć przez nienależnie pobrane świadczenie.
Zawarte w art. 14 do art. 24 przepisy zmieniające mają na celu głównie dostosowanie przepisów ustaw do ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym w sposób umożliwiający jej funkcjonowanie w obowiązującym systemie prawa. Ponadto zmiany dokonywane w innych ustawach powodują, że:
- otrzymywanie świadczenia nie wpłynie na zakres obowiązku alimentacyjnego wynikającego z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego;
- świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
- osoba pobierająca świadczenie zostaje objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym;
- pobieranie rodzicielskiego świadczeniu uzupełniającego stanowi przesłankę negatywną do uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego z ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 marca 2019 r.
Źródło: https://www.prezydent.pl