Celem przedłożonej do podpisu ustawy jest kompleksowa i bardzo obszerna nowelizacja ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe. Nowelizacja ma na celu wdrożenie do prawa krajowego przepisów dwóch dyrektyw:
- dyrektywy Rady 2013/59/Euratom z dnia 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego oraz uchylającej dyrektywy 89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom i 2003/122/Euratom, zwana dalej „dyrektywą BSS”;
- dyrektywy Rady 2014/87/Euratom z dnia 8 lipca 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2009/71/Euratom ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, zwana dalej „dyrektywą NSD”.
Ustawa ma na celu także dokonanie innych zmian, wynikających z oceny dotychczasowych przepisów w odniesieniu do bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, w szczególności w zakresie wskazanym w raporcie z misji Integrated Reulatory Review Service (IRRS) przeprowadzonej w Polsce przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej.
Dyrektywa BBS jest aktem prawnym o charakterze technicznym, o bardzo wysokim stopniu szczegółowości. Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej wdraża do prawa polskiego zawarte w niej rozwiązania dotyczące m.in.:
- zapewnienia skuteczniejszej kontroli regulacyjnej działalności związanych z narażeniem na promieniowanie jonizujące,
- określenia tzw. poziomów odniesienia dla narażenia zewnętrznego ludzi na promieniowanie gamma emitowane przez materiały budowlane wewnątrz pomieszczeń oraz dawek skutecznych,
- wymagań dotyczących ograniczników dawek promieniowania jonizującego (w tym rozszerzenie obowiązku ich stosowania),
- ochrony przed promieniowaniem jonizującym pracowników wykonujących prace na terenach kontrolowanych lub nadzorowanych,
- obowiązków i uprawnień osób sprawujących wewnętrzny nadzór nad działalnościami związanymi z narażeniem na promieniowanie jonizujące,
- wymagań w zakresie informowania o możliwości zetknięcia się ze źródłem niekontrolowanym oraz działań podejmowanych w takiej sytuacji,
- systemu szkoleń ustawicznych z zakresu ochrony radiologicznej oraz m.in. objęcia obowiązkiem szkolenia z tego zakresu członków ekip awaryjnych,
- wymagań dotyczących stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych (w tym procedur radiologicznych, przeprowadzania eksperymentów medycznych i badań klinicznych),
- dodatkowych obowiązków nałożonych na Prezesa PAA i Głównego Inspektora Sanitarnego.
Ustawa wprowadza do prawa polskiego rozwiązania, które dotychczas nie były w nim uregulowane. Należą do nich: wprowadzenie obowiązku pomiaru stężenia radonu wewnątrz pomieszczeń w budynkach, wymagań dotyczących działalności związanej z wykorzystaniem naturalnie występujących materiałów promieniotwórczych (Naturally Occuring Radioactive Materials, NORM) oraz dodatkowej - obok dwóch dotąd wymaganych, tj. zezwolenia i zgłoszenia - formy reglamentacji działalności prowadzonej z narażeniem na promieniowanie jonizujące w postaci powiadomienia.
Zobacz: Bezpieczeństwo
Dyrektywa NSD, jest następstwem działań podjętych przez Komisję w wyniku awarii w japońskiej elektrowni jądrowej w Fukushimie w 2011 r. (analizy jej przyczyn i skutków). Wprowadza do polskiego porządku prawnego m.in. nowe rozwiązania dotyczące odpowiedzialności za działania wykonawców i podwykonawców, których działania mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo obiektu jądrowego, wymogów aby obiekty jądrowe były projektowane, lokalizowane, budowane, uruchamiane, eksploatowane i likwidowane w sposób w jak największym stopniu zapobiegający awariom, rozwiązania dotyczące systemów zarządzania przyznające najwyższy priorytet bezpieczeństwu jądrowemu, a także wprowadza rozwiązania służące systematycznemu i regularnemu poddawania bezpieczeństwa obiektu jądrowego ponownej ocenie.
W celu realizacji zaleceń misji IRSS w ustawie, m.in.
- zmodyfikowano systemu planowania i postępowania awaryjnego na wypadek zdarzenia radiacyjnego;
- wprowadzono planowanie strategiczne w zakresie bezpieczeństwa jądrowego kraju;
- wprowadzono rozwiązania umożliwiające bardziej efektywny nadzór nad wykonywaniem działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące;
- wprowadzono umocowanie ustawowe do przyjmowania przez Radę Ministrów strategii bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej państwa.
Nowelizacja przewiduje także zmianę art. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, rozszerzającą zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego o branie udziału w likwidacji zagrożenia, w tym w działaniach ratowniczych, w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego. W dotychczasowym stanie prawnym nie było służby wskazanej do działania w sytuacji zdarzenia radiacyjnego, a dotychczasowe faktyczne przygotowanie jednostek Państwowej Straży Pożarnej (PSP) nie miało umocowania ustawowego. Zaproponowane brzmienie przepisu pozwoli na precyzyjne wskazanie – przez Komendanta Głównego PSP – zadań, obowiązków i procedur ratowniczych w przypadku udziału sił i środków PSP podczas działań na miejscu zdarzenia radiacyjnego.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkiem art. 2, który wprowadza zmiany do ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, który wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.
Źródło: https://www.prezydent.pl