Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę nadzoru wojewodów nad stanowieniem aktów prawa miejscowego przez samorządy. Chodzi głównie o uchwały wydawane przez rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw, które obowiązują na danym obszarze. Zgodnie z obowiązującymi przepisami uchwalone akty prawa miejscowego są kierowane do wojewodów, którzy powinni sprawdzić je pod kątem ich legalności.
"Wyniki kontroli wykazały, że wojewodowie nie zawsze rzetelnie wywiązywali się z realizacji swoich ustawowych obowiązków. W ramach wykonywanych czynności nadzorczych nie zapewnili w szczególności jednolitej oceny legalności aktów stanowionych przez organy jednostek samorządu terytorialnego" - czytamy w raporcie NIK.
Polecamy: Ekskluzywny pakiet – Komentarze Złota seria
Z kontroli wynika też, że dochodziło do sytuacji, w których uchwała podjęta przez jedną gminę była eliminowana z obrotu prawnego, natomiast analogiczna uchwała innej gminy obowiązywała nadal, jako zgodna z prawem. Kontrolerzy stwierdzili taki stan w 40 proc. wybranych do szczegółowego sprawdzenia aktów prawa miejscowego.
Według NIK wojewodowie, z wyjątkiem wojewody śląskiego, w nieuprawniony sposób odstępowali od wydania rozstrzygnięcia nadzorczego w przypadku zobowiązania się samorządu do dokonania zmiany lub uchylenia wadliwego aktu. Dotyczyło to ponad 36 proc. aktów prawa miejscowego poddanych nadzorowi.
Izba zwróciła przy tym uwagę, że w tych przypadkach akty prawa miejscowego przez wiele miesięcy uznawane były za ważne, podczas gdy rozstrzygnięcie nadzorcze eliminowałoby je w ciągu 30 dni.
W raporcie NIK zaznaczyła też, że obowiązkiem wojewody jest niezwłoczne ogłaszanie przekazanego do publikacji aktu prawa miejscowego w wojewódzkim dzienniku urzędowym. "Tymczasem w lubelskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim urzędzie wojewódzkim ogłaszanie aktów uzależniano od wyników wszczętego postępowania nadzorczego" - czytamy w raporcie.
Izba wskazała przy tym, że we wszystkich sześciu urzędach objętych kontrolą dochodziło do przypadków nieogłoszenia aktów prawa miejscowego, ponieważ nie zostały one przekazane do publikacji w wersji elektronicznej.
NIK zwróciła też uwagę, że zasady nadzoru wojewody nad aktami prawa miejscowego nie zostały w sposób wystarczający i jednoznaczny uregulowane w przepisach.
Zdaniem NIK, nieprawidłowościom sprzyjały też: niedostosowanie liczby pracowników w stosunku do zakresu i liczby powierzonych im zadań, brak wewnętrznych uregulowań określających szczegółowe zasady postępowania, a także nieprzeprowadzanie kontroli i audytów wewnętrznych.
W konsekwencji NIK poleciła wojewodom m.in. zapewnienie niezbędnych warunków organizacyjnych oraz zasobów kadrowych potrzebnych do prowadzenia nadzoru nad stanowieniem aktów prawa miejscowego. We wnioskach pokontrolnych Izba wskazała też, że zasadne jest rozważenie odrębnego uregulowania zasad postępowania nadzorczego.