Projekt nowelizacji ustaw o szkolnictwie wyższym oraz o stopniach naukowych przewiduje zmiany w trzech podstawowych dziedzinach funkcjonowania uczelni:
- zarządzaniu placówkami,
- karierach i stopniach naukowych,
- programie studiów oraz uprawnieniach studenckich.
Jedną z najważniejszych nowości przewidzianych w projekcie jest obietnica finansowego nagradzania wydziałów wyróżniających się poziomem kształcenia oraz osiągnięciami na polu naukowym. Te przodujące ośrodki badawczo - edukacyjne w przyszłości oceniane będą przez międzynarodową komisję, która nada wybrańcom zaszczytny tytuł Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW). Poza tytułem, wyróżniene jednostki otrzymywać będą przez 5 lat, po 10 mln zł rocznie, uzyskają one ponadto pierwszeństwo w ubieganiu się o dofinansowanie z budżetu państwa i ze środków UE na cele związane z prowadzoną działalnością.
Nobilitowanie najlepszych uczelni zdaniem projektodawców nowych przepisów wpłynie korzystnie na świadomość i status osób zatrudnionych w szkolnictwie wyższym. Część środków przyznanych uczelni będzie można przeznaczyć na wynagrodzenia dla wybitnych pracowników naukowych, rektorzy otrzymają także większą swobodę w ustalaniu wysokości wynagrodzeń. Dzięki tym rozwiązaniom, stopniowo będzie się zmniejszać liczba pracowników zatrudnionych na dwóch etatach. Podejmowanie trzeciego etatu zostanie objęte ustawowym zakazem.
Na tym mnie koniec zmian w regulacjach kadrowych. Projekt modyfikuje także sposób nadawania habilitacji oraz tryb obsadzania stanowiska rektora. Ubiegający się o habilitację oceniani będą w kontekście całego dotychczasowego dorobku. O przyznaniu tytułu zadecyduje więc obiektywny, rzeczywisty wkład w działalność badawczą, nie zaś ocena napisanej pracy.
Obiektywizm ma również towarzyszyć procesowi rekrutacji na stanowisko rektora uczelni. Jego gwarantem stanie się obsadzanie tegoż stanowiska w drodze konkursu. Wsród wymagań stawianych kandydatom, nacisk kładziony będzie na zdolności lub doświadczenie menedżerskie.
Nie wszystkie elementy projektu spotkają się z aplauzem zainteresowanych. Studentów z pewnością zasmuci fakt ograniczenia w projekcie możliwości bezpłatnego podejmowania studiów na drugim kierunku. Uprawnienie to otrzymają jedynie najlepsi studenci. Pozostali będą musieli ponosić koszty.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego planuje wprowadzenie nowych zasad od 2011 r. Czy to się uda - zadecydują organy uczestniczące w dalszych częściach procesu legislacyjnego.
AMarek