Kodeks wyborczy podpisany przez prezydenta wprowadza jednomandatowe okręgi w wyborach radnych we wszystkich gminach bez względu na liczbę mieszkańców, poza miastami na prawach powiatu.
Z kolei prezydencka propozycja - jak zapowiedział Dziekoński - zakładać będzie wprowadzenie okręgów jednomandatowych także w miastach na prawach powiatu i powiatach. Prezydent chce - podkreślił minister - by jego propozycja "stała się przedmiotem szerszej refleksji wszystkich sił politycznych w Polsce" przed jesiennymi wyborami parlamentarnymi.
"Prezydent, podpisując kodeks wyborczy chciałby przypomnieć, że zgłaszane przez środowiska samorządu terytorialnego, organizacje społeczeństwa obywatelskiego postulaty wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych do gmin i do powiatów nie zostały w tej propozycji ustawy pozytywnie rozstrzygnięte" - powiedział Dziekoński.
Minister podkreślił, że kwestia jednomandatowych okręgów wyborczych w samorządach była wielokrotnie podnoszona przez Komorowskiego zarówno w kampanii przed wyborami prezydenckimi, jak i podczas posiedzenia Forum Debaty Publicznej nt. samorządu, działającym przy głowie państwa.
"Prezydent zadeklarował w trakcie posiedzenia Forum, że jeżeli ta sprawa nie zostanie załatwiona pozytywnie w kodeksie wyborczym, zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa, to wówczas zleci przygotowanie swojej propozycji ustawodawczej w tym zakresie" - powiedział Dziekoński. Podkreślił, że takie prace trwają.
Minister przekonywał, że jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach samorządowych spowodują, że obywatele będą wiedzieli "na kogo personalnie głosują i będą mogli od wybranych przez siebie radnych egzekwować zobowiązania wyborcze".
Zaznaczył, że kwestia kontroli obywatelskiej władz samorządowych jest elementem szerszej dyskusji, jaka toczy się w Kancelarii Prezydenta i ma doprowadzić do powstania projektu ustawy modernizującej samorząd terytorialny.
Jak mówił Dziekoński, ma ona m.in. dawać obywatelom lepsze możliwości kontroli radnych, m.in. przez interpelację obywatelską, zapytanie obywatelskie, czy inicjatywę uchwałodawczą.
Minister zapowiedział też, że najbliższe posiedzenie Forum w sprawie tych propozycji odbędzie się 26 stycznia.
Podpisany w środę przez Komorowskiego Kodeks przewiduje możliwość dwudniowego głosowania, które - w myśl nowych przepisów - ma charakter fakultatywny. O tym, czy wybory będą trwały jeden czy dwa dni, zdecyduje osoba je zarządzająca, czyli np. w przypadku wyborów samorządowych będzie to premier, prezydenckich - marszałek Sejmu, parlamentarnych - prezydent.
Nowe przepisy regulują również kwestie parytetów na listach wyborczych. Przewidują, że nie mniej niż 35 proc. kobiet i nie mniej niż 35 proc. mężczyzn musi znaleźć się na liście wyborczej, aby została ona zarejestrowana.
Kodeks zakłada także udogodnienia dla wyborców przebywających za granicą: będą oni mogli głosować korespondencyjnie. Osoba chcąca skorzystać z takiej możliwości, będzie musiała zawiadomić o tym właściwego konsula do 15 dnia przed dniem wyborów. Będzie można to zrobić ustnie, pisemnie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej. Wymogiem jest także wpisanie do spisu wyborców.
Pakiet wyborczy zawierający m.in. zaadresowaną kopertę zwrotną, kartę lub karty do głosowania, oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania, instrukcję głosowania, do wyborców będzie przesyłał właściwy konsul. Powinien to zrobić nie później niż do 10 dnia przed dniem wyborów.
Po wypełnieniu pakietu wyborczego, osoba głosująca będzie zobligowana przesłać go na własny koszt na adres konsula. Następnie - jak przewidują przepisy - konsul przekaże wszystkie otrzymane koperty zwrotne obwodowej komisji wyborczej, nie później niż 3 dnia przed dniem wyborów. Zostaną one wrzucone do urny wyborczej.
Natomiast te koperty, które zostaną dostarczone do obwodowej komisji po zakończeniu głosowania, będą zniszczone bez otwierania.
Kodeks wprowadza także nowe godziny głosowania we wszystkich rodzajach wyborów; lokale wyborcze będą otwarte w godz. 7-21.
Nowe przepisy wejdą w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.