Pomoc pochodzić będzie z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Będą one mogły skorzystać z dwóch instrumentów wsparcia: wynikającego z ich wydatków na inwestycje w latach 2016-20 oraz w postaci 80-proc. rekompensaty za zwolnienie przedsiębiorców z podatku od nieruchomości. W sumie program opiewa na 1 mld zł i ruszy już w pierwszym kwartale 2021 roku – takie będą efekty uchwały Rady Ministrów, której projekt przygotowało MRPiT, we współpracy z MF i KPRM. Rząd zajmie się uchwałą w najbliższych dniach. Gminy będą mogły wnioskować do wojewodów o wsparcie w ciągu miesiąca od dnia wejścia uchwały w życie. Następnie Prezes Rady Ministrów będzie miał miesiąc na wypłatę pieniędzy.
Straty gmin związane z koronawirusem
– Uchwała, którą proponujemy, to odpowiedź na sytuację gmin z terenów górskich związaną z Covid-19. To kolejna już forma wsparcia, które przygotowaliśmy, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom pandemii. Przypomnę, że jesienią weszła w życie tzw. tarcza turystyczna, a w grudniu - tarcza branżowa. Tak jak obiecaliśmy – nikogo nie zostawiamy bez pomocy – mówi wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin.
I kontynuuje: – Do branży turystycznej trafi duża część z ponad 20 mld zł, na które opiewa tarcza finansowa PFR 2.0. Dzisiaj dokładamy do tego kolejny miliard adresowany do gmin górskich. Z całą pewnością na tym pomoc państwa dla branż dotkniętych kryzysem się nie kończy. Równocześnie bardzo ważne jest to, abyśmy wychodzili myślą w przyszłość, żebyśmy już teraz budowali zręby dynamicznego rozwoju gospodarczego w czasach postcovidowych.
A szef KPRM Michał Dworczyk zaznacza: – To co do tej pory pomagało nam przechodzić przez okres pandemii to solidarność, ale także samodyscyplina. Wiemy, że im dłużej trwa stan pandemii, tym bardziej wszyscy jesteśmy zmęczeni, tym większe są emocje. Wierzymy, że ten miliard złotych poprawi nieco sytuację w gminach górskich. Wierzymy też w utrzymanie samodyscypliny. Zwłaszcza, że mamy nadzieję na to, że to ostatni taki sezon w miejscowościach turystycznych. Widać już światełko w tunelu – jak mówił premier Mateusz Morawiecki – tym światełkiem jest szczepionka. Mamy nadzieję, że zmobilizujemy się na tej ostatniej prostej, a następny sezon będzie już powrotem do normalności.
Jak wygląda wsparcie?
Instrument I: Podstawą wyliczenia wysokości wsparcia będą wydatki, które dana gmina poniosła na inwestycje w latach 2016-2020. Dofinansowanie z programu wyniesie 40% średniorocznej wartości wydatków na inwestycje w latach 2016-2020, jednak nie więcej niż 8 mln zł na jedną gminę.
Instrument II: Gminy będą mogły ubiegać się również o dopłaty z tytułu utraconych w I kwartale 2021 r. dochodów z podatku od nieruchomości. Chodzi o zwolnienia z tej daniny: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie usług hotelarskich i infrastruktury turystycznej (kolejki linowe, wyciągi). W przypadku tego instrumentu dofinansowanie dla jednej gminy wyniesie 80% utraconych przez nią dochodów.
Pieniądze z obu instrumentów można będzie przeznaczyć na finasowanie lub dofinansowanie ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej, a także infrastruktury komunalnej związanej z usługami turystycznymi, w szczególności budowy, rozbudowy, przebudowy lub modernizacji:
- szlaków turystycznych pieszych, rowerowych, konnych, wodnych, narciarskich i turystyki zimowej, a także ich oznakowanie;
- placów, deptaków, promenad, parków, punktów widokowych;
- parkingów, wypożyczalni sprzętu rekreacyjnego;
- skansenów, muzeów, obiektów kultury regionalnej i innych atrakcji turystycznych;
- infrastruktury komunalnej koniecznej do rozwoju usług turystycznych, np. dróg, chodników, oczyszczalni ścieków itp.
W przypadku, gdyby wnioski gmin przekroczyły wartość 1 mld zł, wsparcie ulegnie proporcjonalnemu zmniejszeniu tak, aby zapewnić nieprzekroczenie tej kwoty.
Kto może skorzystać ze wsparcia?
Wsparciem mają zostać objęte gminy, które spełniają jedno z poniższych kryteriów:
- w całości leżą w obrębie następujących makroregionów: Sudety Wschodnie, Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Beskidy Zachodnie, ObniżenieOrawsko-Podhalańskie, Łańcuch Tatrzański, Beskidy Środkowe, Beskidy Lesiste;
- przecinają się z granicą wyżej wymienionych makroregionów i jednocześnie w ich obrębie znajdują się obszary o wysokości co najmniej 500 m n.p.m.;
- leżą w obrębie mezoregionów: Masyw Ślęży i Góry Świętokrzyskie, w obrębie których znajdują się obszary o wysokości co najmniej 500 m n.p.m.;
- przecinają się z granicą wyżej wymienionych makroregionów, ale w ich obrębie nie znajdują się obszary o wysokości co najmniej 500 m n.p.m.;
- przynajmniej część znajduje się w odległości do 10 km od granicy wymienionych makroregionów i jednocześnie w ich obrębie znajdują się obszary o wysokości co najmniej 500 m n.p.m.;
- nie znajdują się w obrębie wymienionych makroregionów, ale w całości lub prawie w całości otoczone są przez gminy górskie, wyodrębnione na podstawie powyższych kryteriów, czyli gminy miejskie: Świdnica i Dzierżoniów oraz gmina wiejska Besko.