Regulacje nowelizowanej ustawy mają zapewnić ciągłość odpowiedzialności za ochronę ludzi w każdej sytuacji, a nie jedynie w momencie wystąpienia realnego zagrożenia. Przygotowane przepisy pozwolą stworzyć reguły kompleksowej i zintegrowanej ochrony ludności w przypadkach zagrożeń zarówno naturalnych, jak i spowodowanych przez człowieka. Chodzi m.in. o:
• ekstremalne zjawiska pogodowe (trzęsienia ziemi, trąby powietrzne, ulewne deszcze, osuwiska, ekstremalne temperatury),
• długotrwałe przerwy w dostawach prądu,
• skażenia ujęć wody lub żywności,
• epidemie,
• zdarzenia terrorystyczne,
• zdarzenia kryzysowe na morzu lub w rejonach przygranicznych państw sąsiednich, które mogą przenieść się do Polski i spowodować zagrożenie dla rejonów sąsiadujących.
Zgodnie z nową koncepcją, ochronę ludności stanowić będzie zespół zintegrowanych działań podejmowanych przez właściwe organy władzy publicznej, podmioty ratownicze, organizacje humanitarne oraz pojedyncze osoby, których celem będzie zapewnienie bezpieczeństwa obywateli w kwestiach dotyczących: porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia, mienia, środowiska i dziedzictwa narodowego.
Wójtowie, starostowie i zarządy województw będą przygotowywać i realizować wieloletnie programy ochrony ludności, zawierające priorytety zadaniowe, sposoby ich realizacji oraz określające siły i środki do ich wykonania (ludzie, materiały, infrastruktura, pieniądze, bazy danych i systemy informacyjne). W znowelizowanej ustawie znajdą się też zapisy precyzujące zakres obowiązków należących do ww. organów władzy publicznej. Za całokształt polityki ochrony ludności w skali kraju będzie odpowiadał minister spraw wewnętrznych i administracji.
Rozwiązana zostanie kwestia błędnie pojmowanej niezależności jednostek samorządu terytorialnego, w wyniku czego samorząd powiatowy nie może włączyć się w działania gminy w sytuacji, gdy ta nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim mieszkańcom. Z tego względu przewidziano przepis, który będzie nakazywał obowiązek wspólnej realizacji zadań z zakresu ochrony ludności. Podstawą do tych działań będą porozumienia. Z ustawy
o samorządzie powiatowym zostanie usunięty przepis zakazujący realizacji przez powiat zadań będących zadaniami własnymi gminy w zakresie ochrony ludności.
Zakłada się, że finansowanie ochrony ludności odbywać się będzie w ramach realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej. Z budżetu państwa (budżetów wojewodów) będą przekazywane środki finansowe na nowe zadania wykonywane przez gminy, powiaty i województwa – chodzi o przygotowywanie wieloletnich programów ochrony ludności.
Zostanie określona organizacja, zasady i sposób finansowania systemu powiadamiania ratunkowego. System ten ma mieć charakter jednolity dla całego obszaru Polski. Ma być realizowany przez wojewódzkie centra powiadamiania ratunkowego (lub centra powiadamiania ratunkowego). Zakłada się, że centra powinny odpowiadać za dwie kwestie: obsługę odbioru zgłoszeń alarmowych oraz kwalifikację zgłaszanych informacji i kierowanie ich do odpowiednich służb.
Centra będą obsługiwać zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów:
• 999 (Państwowe Ratownictwo Medyczne),
• 998 (Państwowa Straż Pożarna),
• 997 (Policja),
• 112.
Centra będą dysponowały tzw. zasobami ratowniczymi pozostającymi w dyspozycji służb powołanych do niesienia pomocy oraz innych podmiotów ratowniczych. Zakłada się, że na obszarze zamieszkiwanym przez co najmniej jeden milion mieszkańców powinno być zorganizowane jedno centrum. Ogólnie, liczbę centrów oraz teren ich działania określi wojewoda. Wojewoda będzie mógł powierzyć tworzenie centrów starostom lub prezydentom miast na prawach powiatu. Zakłada się, że w skład centrów będą wchodzić: stanowiska obsługujące numery alarmowe (999, 998, 997 i 112), stanowiska obsługi zgłoszeń alarmowych kierowanych na inne numery danego centrum, stanowiska obsługujące zgłoszenia niepełnosprawnych użytkowników oraz stanowiska obsługujące zgłoszenia obcojęzyczne. W centrum ma się mieścić również stanowisko lekarza-koordynatora ratownictwa medycznego.
Projektowana nowelizacja ustawy ma zawierać przepisy określające zasady informowania, ostrzegania i alarmowania ludności – zarządzający systemami monitorowania zagrożeń będą niezwłocznie przekazywać informacje o zagrożeniu, jego rodzaju i zasięgu. Na tej podstawie ma być przygotowany komunikat o zaistniałym zagrożeniu, przewidywanym rozwoju sytuacji, sposobach zapobiegania i zasadach postępowania w zagrożeniu. Tego typu komunikaty będą ogłaszane za pośrednictwem dzienników lokalnych i ogólnopolskich, radia i telewizji, sieci telekomunikacyjnych oraz systemów alarmowych i nagłaśniających oraz innych.
Nowe przepisy obejmą także kwestie zapewnienia schronienia dla ludności i zabezpieczenie mienia (np. dóbr kultury, leków, żywności) w sytuacjach zagrożenia – chodzi tu o wykorzystanie podziemnych miejsc (garaże, magazyny, itp.), budowli ochronnych, doraźnie adaptowanych pomieszczeń, pozyskiwanie środków transportu, określenie miejsc ewakuacji.
Wprowadzony zostanie obowiązek świadczeń osobistych na okres zagrożenia. Wójt, starosta i wojewoda będą mogli podjąć decyzje o ewakuacji z miejsc zdarzenia, zabezpieczeniu ujęć wody i żywności przed skażeniem bądź nakazać wykonanie pomocniczych czynności ratowniczych.
kprm.gov.pl