O nowych możliwościach udziału osób niepełnosprawnych w wyborach i związanych z tym formalnościach oraz zadaniach samorządów mówili podczas zorganizowanej w Katowicach konferencji "Wybory bez Barier" posłowie, którzy współpracowali przy opracowywaniu obowiązującego od 1 sierpnia Kodeksu wyborczego Marek Wójcik i Marek Plura (obaj PO).
"Najbliższe wybory dla osób niepełnosprawnych mogą być, jeśli tylko sami tego zechcą, wyborami bez barier. Udało nam się wprowadzić w życie, jeszcze przed dniem wyborów (9 października - PAP), wiele nowych rozwiązań, które pozwalają osobom niepełnosprawnym, aby mogły brać czynny udział w tym podstawowym akcie demokracji" - powiedział Wójcik.
W nowym Kodeksie wyborczym znalazła się m.in. zasada, zgodnie z którą wyborcy niepełnosprawni mają prawo do otrzymania pełnej informacji - zarówno telefonicznie, jak i pisemnie do domu - o tym, kiedy są wybory, jakie zasady głosowania obowiązują, z jakich możliwości mogą skorzystać, a także jakie komitety i jacy kandydaci ubiegają się o fotele poselskie i senatorskie.
"Mamy nadzieję, że doprowadzi to do takiej sytuacji, gdzie rzeczywiście ludzie, którzy do tej pory przebywali w domu i nie byli w stanie dotrzeć do lokalu wyborczego, będą mieli możliwość wyrażenia woli wyborczej" - zaznaczył Wójcik. Ocenił jednak, że wiele będzie tu zależało od samorządów, ponieważ to one w praktyce odpowiadają za przyjmowanie wniosków wyborców.
Wyborcy potrzebujących informacji związanych z wyborami mogą dowolną drogą zgłosić takie zapotrzebowanie do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta. W praktyce odbywać się to będzie poprzez wydział urzędu gminy czy miasta odpowiedzialny za przeprowadzenie wyborów - można np. prosić o połączenie telefoniczne przez centralę urzędu.
Nowy Kodeks wyborczy wprowadził też m.in. możliwość głosowania korespondencyjnego po terminowym - do 18 września - zgłoszeniu takiej woli u właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta. Zawiadomić urząd można o tym osobiście, telefonicznie, pisemnie, faksem lub pocztą elektroniczną.
Zgłoszenie musi zawierać: nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, pesel, oświadczenie o wpisaniu do rejestru wyborców, adres stałego zamieszkania, kopię aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, a także informację, o jakie wybory chodzi. Taki wyborca otrzyma pocztą lub bezpośrednio od urzędnika tzw. pakiet wyborczy.
Znajdą się tam m.in.: koperta zwrotna, koperta na karty wyborcze, same karty oraz oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu. Można zaznaczyć, iż chce się zagłosować przy pomocy nakładki w alfabecie Braille'a, wtedy ona również znajdzie się w przesyłce. Po oddaniu głosu kopertę może np. bezpłatnie odebrać niezależnie zawiadomiony wcześniej o tym listonosz.
Osoby niewidzące mogą w lokalu wyborczym wykorzystać nakładki w alfabecie Braille'a na nowe znormalizowane karty wyborcze w formacie A4. Termin zgłoszenia takiej potrzeby to 25 września. Przy samym głosowaniu trzeba jednak będzie znać pozycję swego kandydata na liście i numer listy, z której kandyduje. Na nakładkach będą bowiem podane jedynie numery pozycji kandydatów na kolejnych listach.
Podobnie, jak już przy wcześniejszych wyborach, będzie też można głosować przez pełnomocnika - musi być on jednak wpisany do rejestru wyborców w tej samej gminie. W tym wypadku potrzebny jest wniosek do urzędu gminy przed 29 września - urzędnik umówi się na sporządzenie aktu pełnomocnictwa w miejscu wskazanym przez wyborcę.
Sam Plura zaznaczył w środę, że już zawnioskował do prezydenta Katowic o zmianę lokalu wyborczego, by móc zagłosować w miejscu bez barier architektonicznych. W takim przypadku termin poinformowania o chęci zmiany lokalu to 4 października. Obecnie lokale bez barier to blisko 20 proc. wszystkich, w 2015 r. ma ich być już 33 proc.
Według danych PKW, w ostatnich wyborach parlamentarnych w 2007 r. z głosowania musiało zrezygnować 1-2 mln osób, mających ograniczone możliwości ruchowe. "Mam nadzieję, że teraz zobaczymy więcej osób niepełnosprawnych w lokalach wyborczych, że niepełnosprawni Polacy uwierzą, że demokracja jest również dla nich" - podkreślił Plura.