Czy Sejm usunie błąd w specustawie o pomocy obywatelom Ukrainy?
Świadczenie 40 zł za dzień zakwaterowania Ukraińca
27 kwietnia 2022 r. znowelizowano art. 13 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, dotyczący świadczenia pieniężnego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy.
Świadczenie 40 zł za dzień zakwaterowania przez 120 dni
Zmiana wydłużyła z 60 do 120 dni okres, za jaki może być przyznane to świadczenie. Ale we wniosku o nie wprowadzono konieczność podania numeru PESEL osoby przyjętej do zakwaterowania. Poprzednio należało podać ten numer – jeśli dana osoba go posiadała.
Wnioski o świadczenie 40 zł za dzień zakwaterowania złożone po 30 kwietnia 2022 r.
Do wniosków złożonych do wejścia w życia noweli (30 kwietnia 2022 r.) przepis stosuje się w dotychczasowym brzmieniu. Po tej dacie osoby składające wniosek - a możliwe jest złożenie wniosku tylko za okres „z dołu” - zobowiązane będą podać numer PESEL.
Wnioskodawcy podkreślają, że pozbawia to ich możliwości ubiegania się o świadczenie, a tym samym o zwrot kosztów. Część obywateli Ukrainy, którzy schronili się w Polsce przed rosyjską agresją, nie ubiegała się bowiem o nadanie numeru PESEL. Pobyt w Polsce traktowali jako przejściowy. Część już opuściła nasz kraj.
Wniosek bez PESEL po 30 IV 2022 r. wyklucza przyznanie świadczenia 40 zł za dzień zakwaterowania
W aktualnym stanie prawnym osoby udzielające schronienia uchodźcom, a nie znające ich numerów PESEL, nie mogą po 30 kwietnia 2022 r. skutecznie ubiegać się o świadczenie pieniężne za ich zakwaterowanie i wyżywienie.
Problem z otrzymaniem pieniędzy mogą mieć zwłaszcza osoby, które gościły u siebie uchodźców w pierwszych tygodniach (kiedy jeszcze nie obowiązywała uproszczona procedura nadawania im numeru PESEL) lub te, które nie spieszyły się ze składaniem wniosków.
Świadczenie 40 zł za dzień zakwaterowania: czy zmiana reguł jest zgodna z Konstytucją RP?
W ocenie ROO nowelizacja może budzić wątpliwości co do jej zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego określoną w art. 2 Konstytucji i wynikającą z niej zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. W jej świetle adresaci norm prawnych mają prawo oczekiwać, że regulacja prawna nie zostanie zmieniona na ich niekorzyść w sposób arbitralny i zaskakujący.
Zmiana prawa, która pociąga za sobą negatywne skutki dla jego adresatów, powinna być zatem dokonywana z poprawnym zastosowaniem przepisów przejściowych i odpowiedniej vacatio legis. Chodzi o to, aby adresaci ci mieli czas na zapoznanie się z nowymi przepisami, dostosowanie się do nich oraz dokończenie przedsięwzięć już rozpoczętych pod rządami przepisów dotychczasowych.
Nowelizacja nie spełnia nie spełnia tych wymagań. Weszła ona bowiem w życie następnego dnia po jej ogłoszeniu, nie dając możliwości zapoznania się z nowymi wymogami.