Oczywiście, podstawowy problem do rozwiązania to zadłużenie, w jakie popadło wiele z tych zakładów. Niemniej, jak wiadomo, to nie jedyny problem. Bardzo często padają stwierdzenia, iż samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nie zapewniają pacjentom satysfakcjonującego ich poziomu dostępności do świadczeń zdrowotnych, a więc nie gwarantują realizacji prawa do ochrony zdrowia, zapisanego w art. 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Często też podkreśla się, że nie zapewniają pracownikom odpowiedniego poziomu wynagrodzeń. Siłą rzeczy konsekwencje tego, pośrednio albo bezpośrednio, ponoszą samorządy terytorialne.
Do samorządów należy poszukiwanie sposobu nie tylko na poprawę standardu opieki zdrowotnej, lecz przede wszystkim metod uchronienia się przed niebezpieczeństwem roszczeń ze strony niezaspokojonych wierzycieli publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Doraźne formy pomocy, jakie oferowały władze państwowe – przede wszystkim tzw. oddłużenie – na ogół nie przynosiły trwałej poprawy. Nie powiodły się też wszystkie podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu próby systemowych reform mających doprowadzić do odejścia od konstrukcji, jaką jest samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej na rzecz innych, sprawniejszych i „efektywniejszych” ekonomicznie (Czytelnicy zapewne pamiętają lansowany kilka lat temu pomysł spółek użyteczności publicznej). Stąd samorządy tworzą własne modele reform, które przynoszą lepszy albo gorszy skutek.
Przedmiotem Poradnika jest przybliżenie praktycznych aspektów procesu powszechnie nazywanego „przekształceniami w służbie zdrowia” albo „przekształceniem samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę”. Od razu jednak należy się Czytelnikom wyjaśnienie, że są to określenia potoczne, które nie mają precyzyjnego odzwierciedlenia w przepisach prawa.
Z tej przyczyny w dalszej części Poradnika określenie „przekształcenie” będzie stosowane jedynie umownie. Bliższe formalnoprawnej rzeczywistości byłoby określenie „zmiany prawno-organizacyjne związane z likwidacją samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej oraz utworzeniem niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej przez spółkę samorządową”. W istocie bowiem jest to proces polegający, z jednej strony, na likwidacji samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, z drugiej zaś, na utworzeniu podmiotu, który przejmie jego zadania – tj. spółki prawa handlowego, która będzie podmiotem tworzącym dla niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej. Formalnie są to dwa odrębne procesy.
W efekcie między tymi podmiotami, tj. samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej a spółką i niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej, nie ma prawnej więzi – nazywanej następstwem prawnym lub sukcesją, może jedynie za wyjątkiem spraw pracowniczych.