Czy wracając do pracy w szkole nauczyciel ponownie ubiega się o prawo do wykonywania zawodu

Nie ma Pani obowiązku ponownego nabywania kwalifikacji. Pomimo tego, że w środowisku nauczycielskim często panuje przeświadczenie o wygasaniu prawa do wykonywania zawodu nauczyciela na skutek przerwy w pracy przekraczającej okres pięciu lat.

W praktyce teza ta nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawnych, zatem nauczyciel nie musi po okresie przerwy w pracy ponownie ubiegać się o prawo wykonywania zawodu.

Skąd się wzięła opinia o utracie prawa do wykonywania zawodu nauczyciela po 5-letniej przerwie w pracy?

Przeświadczenie o wygasaniu prawa do wykonywania zawodu może wynikać z faktu, że według stanu prawnego obowiązującego przed 6 kwietnia 2000 r., czyli przed  wejściem w życie ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 19, poz. 239 ze zm.),  czyli według stanu prawnego obowiązującego przed 6 kwietnia 2000 r., przepisy przewidywały, że stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się przez mianowanie również w wypadku ponownego zatrudnienia nauczyciela mianowanego, jeżeli spełniał określone ustawą wymagania, a przerwa w pracy w szkole nie przekraczała 5 lat (art. 10 ust. 2a w brzmieniu obowiązującym do 5 kwietnia 2000 r.). Należy zaznaczyć, że przepis ten dotyczył jedynie mianowania jako sposobu zawarcia stosunku pracy.

Czy nauczyciel może stracić prawo do wykonywania zawodu na podstawie Karty Nauczyciela?

Aktualne zapisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (dalej: Kn) nie zawierają analogicznych uregulowań, a stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

• ma wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje;
• przestrzega podstawowych zasad moralnych;
• spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu (art. 9 ust. 1 Karty nauczyciela).

Czy nauczyciel może stracić prawo do wykonywania zawodu na podstawie rozporządzenia z 1 sierpnia 2017 r.?

Ponadto warunki, jakie muszą spełniać nauczyciele, aby mogli zostać zatrudnieni, zostały dokładnie zdefiniowane w rozporządzeniu MEN z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Nie ma w ww. przepisach przewidzianej utraty prawa do wykonywania zawodu w opisanej przez Panią w pytaniu sytuacji.

Czy nauczyciel może utracić stopień awansu zawodowego po postępowaniu dyscyplinarnym?

Nauczyciel nie traci również uzyskanego stopnia awansu zawodowego przez to, iż nawet przez kilka lat nie pracuje w oświacie, nie straci go także wówczas, gdy pracodawca ma zastrzeżenia do jego pracy, ani gdy toczy się przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne. Przepisy ustawy Kn nie przewidują  możliwości pozbawienia nauczyciela stopnia awansu zawodowego, jak też uzyskanych kwalifikacji ze względu na przerwę w wykonywaniu pracy pedagogicznej. W praktyce oznacza to, że stopnie awansu zawodowego nauczyciela nadawane są na stałe.

Podstawa prawna:

•          Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762)

•          Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2020 r. poz. 1289)