Nowe rozwiązania ustawowe
Z dniem 25 października 2019 roku wejdą w życie kolejne zmiany we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych wprowadzone tym razem ustawą z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z nowododanymi do ustawy o samorządzie gminnym przepisami gmina będzie mogła zawrzeć z inwestorem umowę, na mocy której w zamian za realizację inwestycji zaspokajającej zbiorowe potrzeby wspólnoty, związanej z zajęciem przez inwestora pasa drogowego w celu umieszczenia w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, ustalić stawkę opłaty za zajęcie pasa drogowego w wysokości niższej niż określona w uchwale, o której mowa w art. 40 ust. 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zawarcie umowy będzie następowało z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej.
Gmina będzie zobowiązana ogłosić w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej gminy oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze gminy komunikat o zamiarze zawarcia umowy. Komunikat będzie zawierać co najmniej wskazanie rodzaju inwestycji zaspokajającej zbiorowe potrzeby wspólnoty, której realizacji przez inwestora gmina oczekuje, oraz informację o terminie, w jakim inwestorzy mogą zgłaszać zainteresowanie zawarciem umowy. Zawarcie umowy będzie poprzedzone negocjacjami z inwestorami, którzy zgłosili zainteresowanie jej zawarciem. Zawarcie umowy nie będzie mogło nastąpić przed upływem 30 dni od dnia upływu terminu na zgłoszenie zainteresowania jej zawarciem, wskazanego w komunikacie.
Umowa będzie określać co najmniej:
1. rodzaj inwestycji wraz ze wskazaniem celu, któremu ma służyć jej zawarcie z punktu widzenia zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty;
2. sposób, miejsce i szczegółowe warunki realizacji inwestycji;
3. wysokość stawki opłaty za zajęcie pasa drogowego w odniesieniu do umieszczanych w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej związanych z realizacją inwestycji.
Wysokość stawki opłaty za zajęcie pasa drogowego w odniesieniu do umieszczanych w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej związanych z realizacją inwestycji będzie ustalana
1. w oparciu o dane o przewidywanej liczbie metrów kwadratowych pasa drogowego zajętych przez urządzenia infrastruktury technicznej niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, umieszczane w pasie drogowym w związku z realizacją inwestycji;
2. w oparciu o dane o przewidywanych przychodach inwestora z realizowanej inwestycji w okresie 5 lat od jej zakończenia;
3. na poziomie umożliwiającym odzyskanie przez inwestora różnicy między przewidywaną wartością bieżącą netto inwestycji w terminie, o którym mowa w pkt 2, uwzględniającą obowiązek ponoszenia opłat za zajęcie pasa drogowego obliczonych według wysokości stawek opłat określonych w uchwale, o której mowa w art.40 ust. 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a przewidywaną wartością bieżącą netto inwestycji w tym terminie, uwzględniającą rozsądny zysk z inwestycji.
Umowa będzie zawierana pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego.
Informacja o zawarciu umowy wraz z jej treścią będzie podlegać niezwłocznej publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej i na stronie internetowej gminy oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze gminy.
Jednocześnie rada gminy ma uzyskać kompetencję do wyrażania zgody na zawarcie umowy, o której mowa powyżej. Przepis kompetencyjny nie odnosi się jednakże wprost do konieczności uzyskiwania późniejszej zgody na zmianę tejże umowy. Może to w praktyce rodzić uzasadnione wątpliwości czy tego typu zmiany wymagają uprzedniej zgody rady gminy.
Analogiczne zmiany wprowadzone zostaną do ustawy o samorządzie gminnym i ustawy o samorządzie powiatowym.
Zobacz: Zadania
Cel nowelizacji
Powyższe zmiany mają na celu – jak wynika z uzasadnienia rządowego projektu ustawy nowelizującej – zniwelować bariery w rozwoju przewodowych sieci dosyłowych (w tym sieci światłowodowych), za które uznano zbyt wysokie stawki opłat za zajęcie pasa drogowego.
Infrastruktura mobilna to nie tylko systemy bezprzewodowe, ale również przewodowe sieci dosyłowe, które w znaczącym zakresie powinny być oparte na sieciach światłowodowych. Jednocześnie projektodawcy uznali, że w dotychczas obowiązujących przepisach brak jest precyzyjnych przesłanek, które wskazywałyby na sposób różnicowania przez organy stanowiące samorządu stawek opłat za zajęcie pasa drogowego. W praktyce oznacza to zdaniem projektodawców, że w różnych częściach kraju za podobny odcinek drogi gminnej położony na porównywalnym obszarze stawka opłaty może wynieść zarówno 0,01 zł, jak i 200 zł.
W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej wskazano, że podjęcie prze jednostki samorządu terytorialnego działań na podstawie nowododawanych przepisów „będzie miało charakter dobrowolny i będzie wynikało z dokonania przez daną jednostkę samorządu terytorialnego oceny, czy istnieje zasadność stworzenia preferencyjnych warunków inwestycyjnych (związanych z ustaleniem obniżonej stawki opłaty za zajęcie pasa drogowego) dla konkretnego zamierzenia inwestycyjnego, które będzie realizowało określone potrzeby wspólnoty, a które nie mogłyby być zrealizowane bez stworzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego takiego korzystnego otoczenia inwestycyjnego. Takimi pożądanymi przed daną jednostkę samorządu terytorialnego zamierzeniami inwestycyjnymi mogą być przykładowo realizacja nowoczesnych sieci szerokopasmowych, ale również inwestycje z zakresu innego rodzaju infrastruktury technicznej – np. sieci elektroenergetycznych, wodociągowych czy gazowych, czy także inwestycje związane z rozwiązaniami mającymi na celu polepszenie stanu środowiska na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego. Jest to zatem narzędzie o charakterze dodatkowym, stwarzającym możliwość podjęcia określonych działań proinwestycyjnych przez jednostki samorządu terytorialnego.”.
Jednocześnie projektodawcy wskazali, że „z uwagi na uniwersalność przyjętego modelu umowy oraz jej związek z potencjalnie nieograniczonym katalogiem infrastruktury i urządzeń, lokalizowanych w pasie drogowym i wpływających na zaspokojenie zbiorowe potrzeby wspólnoty, przepisy dotyczące umowy inwestycyjnej zostały zamieszczone we właściwych ustawach samorządowych”. Przedmiotowe rozwiązanie ocenić należy jednoznacznie krytycznie. Przedmiotowa regulacja powinna zostać zamieszczona w ustawie o drogach publicznych, a nie we wszystkich trzech ustrojowych ustawach samorządowych. Jest to przejaw swoistego „zaśmiecania” ustrojowych ustaw samorządowych innymi kwestiami, co negatywnie wpływa na spójność i czytelność tychże ustaw.
Podsumowanie
Wprowadzane rozwiązanie – pomijając jednoznacznie negatywną ocenę sposobu jego wprowadzenia – uznać należy za interesującą formę wprowadzania rozwiązań umownych do prawa samorządowego (czy szerzej prawa administracyjnego). Należy uznać to za trwałą tendencję, która wymaga zmiany podejścia do form realizacji zadań przez administrację publiczną.
Maciej Kiełbus
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl