System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!
1. Krajowy system przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oparty jest na współdziałaniu wielu podmiotów, w tym jednostek współpracujących.
2. Status jednostek współpracujących posiadają m.in. organy JST.
3. Obowiązki, które z tego wynikają, sprowadzają się przede wszystkim do współpracy organów JST z GIIF.
4. Bezpośrednio zaangażowane w wykonywanie obowiązków ciążących na organach JST jako jednostkach współpracujących są organy wykonawcze, tj. wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu i zarząd województwa.
5. Organy JST jako jednostki współpracujące zobowiązane są przede wszystkim do:
• przekazywania GIIF dokumentów i informacji, mogących mieć wpływ na krajową ocenę ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu,
• przekazywania GIIF informacji o sposobie wykorzystanie zaleceń zawartych w strategii przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
• niezwłocznego powiadamiania GIIF o podejrzeniu popełnienia przestępstwa prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
• opracowania instrukcji postępowania na wypadek sytuacji podejrzenia popełnienia przestępstwa prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
6. Instrukcja postępowania na wypadek sytuacji podejrzenia popełnienia przestępstwa prania pieniędzy i finansowania terroryzmu powinna pełnić rolę „drogowskazu” dla pracowników urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędy marszałkowskiego, kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych i poszczególnych pracowników takich jednostek.
7. Dobrą praktyką jest opisanie w instrukcji przykładowych sytuacji, na które pracownicy powinni zwracać szczególną uwagę pod kątem ewentualnego podejrzenia prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
8. Zalecane jest wyznaczenie w JST koordynatora ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
9. Starosta zobowiązany jest do sprawowania kontroli nad fundacjami i stowarzyszeniami w zakresie zgodności ich działania z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Celem tej kontroli jest weryfikacja wypełniania przez fundacje i stowarzyszenia obowiązków spoczywających na nich jako instytucjach obowiązanych.
10. Starosta zobowiązany jest przekazywać GIIF posiadane informacje o stowarzyszeniach i fundacjach, będących instytucjami obowiązanymi, i znaczeniu gospodarczym sektorów rynku, do których należą, według stanu na 31 grudnia tego roku, za który składana jest informacja, jak również informacje o swojej działalności w zakresie zadań związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, w szczególności z uwzględnieniem danych na temat zasobów ludzkich i finansowych zaangażowanych w realizację tych zadań. Informacje należy przekazać w terminie miesiąca od zakończenia roku, za który są przekazywane.
Szczegółowe informacje znajdziesz w INFORLEX.PL »»»
Ustawa z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 644)
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 383)
Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 70; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1757)
Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1940)
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 107; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1907)
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 581)
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1237)
Ustawa z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 166)
Ustawa z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 2261)
Ustawa z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 595)
Ustawa z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 236; ost.zm. Dz.U. z 2025 r. poz. 622)
Uchwała Rady Ministrów z 19 kwietnia 2021 r. w sprawie przyjęcia strategii przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2021 r. poz. 435)
Autor: Agnieszka Szulczewska-Kostrzewa
radca prawny Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu, doświadczony praktyk, specjalista z zakresu prawa zamówień publicznych, ceniony trener prowadzący szkolenia dla przedstawicieli jednostek sektora finansów publicznych, w szczególności JST, w tym w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, szczegółowo zajmuje się tematyką przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w aspekcie obowiązków organów JST jako jednostek współpracujących z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej i związanych z tym obowiązków starosty w zakresie kontroli nad stowarzyszeniami i fundacjami, autorka kursu e-learningowego z tematyki AML dla sektora samorządowego