Rozporządzenie w sprawie przypadków, w których nie stosuje się ograniczeń dotyczących zaciągania niektórych zobowiązań finansowych przez jednostki sektora finansów publicznych, z wyjątkiem Skarbu Państwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 250, poz. 1678), ma swą podstawę prawną w art. 93 ust. 2 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240, ze zm., dalej FinPublU).
Przedmiotowe rozporządzenie zanim weszło w życie w dniu 1.1.2011 r. było poprzedzone rozporządzeniem Rady Ministrów z 27.6.2006 r. o takim samym tytule (DZ.U. z 2006 Nr 112, poz. 757). Rozporządzenie poprzedzające straciło moc zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy z 27.8.2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych.
Celem rozporządzenia jest określenie przypadków, w których nie mają zastosowania ograniczenia w zakresie zaciągania niektórych zobowiązań finansowych przez jednostki sektora finansów publicznych określone w art. 93 ust. 1 FinPublU.
Zgodnie z powyższą regulacją jednostki sektora finansów publicznych, z wyjątkiem Skarbu Państwa, nie mogą zaciągać pożyczek lub kredytów, emitować papierów wartościowych oraz udzielać poręczeń lub gwarancji, których wartość nominalna należna do zapłaty w dniu wymagalności, wyrażona w złotych, nie została ustalona w dniu zawierania transakcji. W praktyce ogranicza to możliwości jednostek sektora finansów publicznych odnośnie zaciągania zobowiązań w walutach obcych, czy to w formie kredytów i pożyczek, czy też w drodze emisji obligacji.
Przypadki, w których nie mają zastosowania ww. ograniczenia zostały podzielone ze względu na rodzaj tytułu dłużnego, tj. kredyty i pożyczki oraz dłużne papiery wartościowe.
Zgodnie z przepisami zawartymi w przedmiotowym rozporządzeniu, jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać kredyty lub pożyczki w walutach obcych pod warunkiem, że środki finansowe pochodzić będą:
1) z międzynarodowych instytucji finansowych, których Rzeczpospolita Polska jest członkiem lub z którymi podpisała umowę o współpracę (Takimi Instytucjami sdla przykładu są Europejski Bank Inwestycyjny, Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, tj. Bank Światowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Bank Rozwoju Rady Europy),
2) z linii kredytowych banków, którym zostały udostępnione środki finansowe przez ww. instytucje,
3) od osób prawnych, które zostały utworzone w drodze ustawy, ze środków pochodzących z linii kredytowych, które zostały udostępnione przez ww. instytucje,
4) od rządów lub instytucji rządowych państw obcych, na mocy porozumień zawieranych przez Radę Ministrów z właściwym rządem lub instytucją rządową.
Czytaj także: Klasyfikacja tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego>>
Ograniczenia nie dotyczą również pożyczek lub kredytów, które zostały:
1) objęte poręczeniem lub gwarancją Skarbu Państwa lub podmiotów wymienionych w punktach 1 i 4,
2) zaciągnięte w celu współfinansowania przedsięwzięcia, którego jednym ze źródeł finansowania są środki uzyskane w wyniku zaciągnięcia zobowiązania objętego poręczeniem lub gwarancją Skarbu Państwa, lub podmiotów wymienionych w punktach 1 i 4,
3) przeznaczone na pokrycie zobowiązań powstałych w wyniku obowiązku zwrotu środków w związku z niewypełnieniem warunków zawartych w umowie, na podstawie której zostały otrzymane od podmiotów, wymienionych w punktach 1 i 4, oraz instytucji, których organem założycielskim jest Unia Europejska, w szczególności ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
W zakresie emisji obligacji, których nie dotyczą ograniczenia, ustawodawca stawia następujące warunki:
1. Emisja obligacji na międzynarodowych rynkach kapitałowych musi mieć okres do wykupu dłuższy niż rok.
2. Tak jak w akcie wykonawczym z roku 2006, emitent jest zobowiązany do uzyskania oceny wiarygodności kredytowej (ratingu) na poziomie inwestycyjnym. Rating musi być przyznany przez agencję ratingową uznaną na rynku kapitałowym, na którym ma być realizowana emisja, tj. agencję spełniającą w szczególności wysokie standardy jakościowe oraz stosującej powszechnie obowiązujące praktyki w zakresie tego rodzaju działalności.
Do takich agencji mogą być zaliczane m.in. Fitch Ratings Ltd., Moody’s Investors Service Inc., Standard and Poor’s Co., bądź inne uznane agencje funkcjonujące na rynku europejskim lub międzynarodowym. Oznacza to, odstąpienie od dotychczasowej zasady, że to minister właściwy do spraw finansów publicznych (obecnie Minister Finansów) wskazuje jednostce sektora finansów publicznych agencję ratingową, której wysoka ocena zwalniałaby z ograniczeń ustawowych.
Na tym niestety nie kończą się warunki. Zobowiązania finansowe, którym będzie przysługiwać zwolnienie muszą być zaciągane na określone w rozporządzeniu cele. Przede wszystkim na finansowanie wydatków inwestycyjnych nie znajdujących pokrycia w planowanych dochodach jednostki samorządu terytorialnego lub przychodach innych jednostek sektora finansów publicznych. Ale również, co jest nową jakością tego rozporządzenia, umożliwiono zastosowanie zwolnienia do zobowiązań, zaciąganych na spłatę uprzednio zaciągniętych zobowiązań w walutach obcych z tytułu emisji papierów wartościowych lub zaciągniętych pożyczek i kredytów. Jest to zmiana bardzo istotna z punktu widzenia zarządzającego długiem. Możliwość refinansowania zapadających zobowiązań walutowych, nowymi daje możliwość elastycznego podejścia do zaciągania zobowiązań i racjonalnego kształtowania się relacji koszt-ryzyko.
Niestety przedmiotowym zwolnieniem, w dalszym ciągu, nie będą objęte zobowiązania finansowe nominowane w walutach obcych, które jednostka sektora finansów publicznych zaciągnęłaby na pokrycie występującego w ciągu roku niedoboru budżetowego.
Czytaj także: Zmiany w klasyfikacji budżetowej>>
Małgorzata Michalska
samorzad.infor.pl