Zaciąganie zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego powoduje niebezpieczeństwo nadmiernego zadłużania się oraz ryzyko utraty płynności.
Zasady zaciągania zobowiązań przez jednostki sektora finansów publicznych oraz granic dopuszczalnego zadłużenia są rozproszone w różnych przepisach ustawy o finansach publicznych. Ustawowe ograniczenia mają charakter:
1. materialny (ilościowy i jakościowy) w zakresie:
• form zaciągania zobowiązań,
• limitów zadłużania oraz
• płatności;
2. formalny – obejmujący:
• szczególną formę czynności prawnych skutkujących zaciągnięciem przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązania,
• kwestie proceduralne związane z podziałem kompetencji pomiędzy organami wykonawczymi i stanowiącymi jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zaciągania zobowiązań,
• elementy uchwały budżetowej,
• wskazanie celów, na jakie przeznaczone zostaną środki pochodzące z zaciągniętych kredytów, pożyczek lub wyemitowanych komunalnych papierów wartościowych.
Zaciąganie zobowiązań przez JST - granice zadłużania
Wśród najistotniejszych reguł ograniczających dopuszczalność zaciągania przez jednostki samorządu terytorialnego zobowiązań należy wskazać następujące:
1. Kredyty, pożyczki oraz zobowiązania z tytułu wyemitowanych papierów wartościowych mogą być zaciągane przez jst tylko do określonej, wskazanej w ustawie w sposób pośredni wysokości.
2. Suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań wynikających z wyemitowanych papierów wartościowych nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej.
3. JST mogą zaciągać jedynie takie zobowiązania finansowe, których koszty obsługi są ponoszone co najmniej raz do roku. Dyskonto od papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządowe nie może przekraczać 5% wartości nominalnej, a kapitalizacja odsetek jest niedopuszczalna.
4. JST nie mogą zaciągać zobowiązań finansowych, których wartość nominalna należna do zapłaty w dniu wymagalności, wyrażona w złotych, nie została ustalona w dniu zawierania transakcji, poza przypadkami określonymi w rozporządzeniu Rady Ministrów, dotyczącymi przede wszystkim kredytów i pożyczek z instytucji międzynarodowych i od pożyczkodawców rządowych.
5. JST nie mogą zaciągać zobowiązań finansowych oraz nie mogą zaciągać kredytów i pożyczek w walutach obcych.
Zobacz serwis: Rachunkowość budżetowa
6. W razie ubiegania się przez jednostkę samorządu terytorialnego o udzielenie kredytu lub pożyczki oraz w przypadku zamiaru emisji papierów wartościowych organ wykonawczy zobowiązany jest do uzyskania opinii regionalnej izby obrachunkowej odnośnie do możliwości spłaty kredytu lub wykupu papierów wartościowych. Opinia ta jest przekazywana przez zarząd jednostki samorządowej podmiotowi udzielającemu kredytu lub pożyczki oraz podawana do wiadomości podmiotom, do których kierowana jest oferta nabycia papierów wartościowych.
7. Regionalne izby obrachunkowe przedstawiają opinie dotyczące uchwały budżetowej w zakresie odnoszącym się do długu i deficytu budżetowego JST, w sprawach możliwości sfinansowania deficytu przedstawionego przez jednostkę sektora finansów publicznych i prawidłowości załączonej do budżetu prognozy długu.
Zobacz również Forum.
Podstawa prawna:
• Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240 ze zm.),