Nadrzędne zasady rachunkowości w jednostkach sektora finansów publicznych
Jednostki sektora finansów publicznych prowadzą rachunkowość zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330) z uwzględnieniem zasad szczególnych zawartych w ustawie z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885). Mimo, że zobligowane są do stosowania szczególnych zasad rachunkowości dla budżetu określonych w rozporządzaniach wykonawczych do ustawy do finansów publicznych, to obowiązują je również nadrzędne zasady prowadzenia ksiąg zawarte w ustawie o rachunkowości.
Zobacz również: Polityka rachunkowości w jednostkach sektora finansów publicznych
- Zasada rzetelności (wiarygodności): jednostki zobowiązane są stosować przyjęte zasady rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.
- Zasada memoriału: w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Polega to na ujęciu w księgach wszystkich operacji gospodarczych w momencie ich wystąpienia, a nie w terminie ich zapłaty.
- Zasada współmierności: dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego będą zaliczane koszty i przychody dotyczące przyszłych okresów, oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty które nie zostały jeszcze poniesione. Chodzi o ujęcie w tym samym okresie sprawozdawczym kosztów wywołujących określone przychody.
- Zasada ciągłości: przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów należy ująć w tej samej wysokości w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych. Przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego.
Zadaj pytanie: Forum
- Zasada ostrożne wyceny: poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (lub wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić:
- zmniejszenia wartości użytkowej składników aktywów (w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych),
- wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne,
- wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne,
- rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń. Wymienione zdarzenia należy uwzględnić także wtedy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych.
- Zasada indywidualne wyceny – zakaz kompensat: polega na niekompensowaniu różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych. Ich wartość należy ustalać oddzielnie.
- Zasada istotności: polega na tym, że jednostka może w ramach przyjętych zasad rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawianie sytuacji majątkowej jednostki oraz jej wynik finansowy.
- Zasada przewagi formy nad treścią: polega na tym, by zdarzenia (w tym operacje gospodarcze) ujmować w księgach rachunkowych i wykazywać w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.
Jednostki sektora finansów publicznych obowiązane są również do stosowania uniwersalnych zasad rachunkowości. Pierwszą z nich jest zasada podwójnego zapisu, wynikająca z bilansowej metody szacowania majątku jednostki, tj. według postaci majątku (aktywa) oraz źródeł jego finansowania (pasywa). Zgodnie z tą zasadą każdą operację gospodarczą należy ująć na dwóch kontach, po dwóch przeciwnych stronach i z tym samym znakiem. Drugą zasadą jest zasada periodyzacji, czyli sporządzania sprawozdań okresowych. Zasada ta polega na podzieleniu okresu funkcjonowania jednostki na stałe, powtarzające się odcinki czasu, tj. okresy sprawozdawcze (miesiąc, kwartał, rok). Zgodnie z tą zasadą między początkiem a końcem danego okresu sprawozdawczego ujmuje się chronologicznie i systematycznie każdą operację gospodarczą, ewidencjonuje się ją na odpowiednich kontach, a po zakończeniu okresu sporządza sprawozdanie.
O autorce:
Aneta Terlikowska–Bohaczek - główna księgowa jednostek sektora finansów publicznych, specjalista w zakresie rachunkowości budżetowej, trener szkoleń adresowanych do sektora finansów publicznych.
Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa