Ustawodawca rozwiał wątpliwości dotyczące możliwości powoływania się przez wykonawców na zasoby podmiotów trzecich w zakresie kryteriów selekcji.
W dniu 14 grudnia 2016 r. weszła w życie ustawa z 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, która między innymi wprowadziła istotną zmianę w prawie zamówień publicznych. Wątpliwości, jakie pojawiały się na gruncie dotychczasowego brzmienia ustawy, dotyczące możliwości powoływania się przez wykonawców na zasoby podmiotów trzecich w zakresie kryteriów selekcji, zostały rozwiane. Ustawodawca jasno wskazał, iż od 14 grudnia 2016 r. nie będzie możliwe uzyskanie dodatkowych punktów na podstawie zasobów udostępnionych przez podmiot trzeci.
Polecamy: e-Zamówienia publiczne. Przewodnik po elektronicznych zamówieniach publicznych
Wdrożona w lipcu 2016 r. nowelizacja ustawy prawo zamówień publicznych wprowadziła wiele zmian w dotychczasowej procedurze udzielania zamówień, wcielając w życie wiele nowych rozwiązań prawnych. Nie obyło się jednak bez niejasności interpretacyjnych, które pojawiły się w procesie jej stosowania. Problematyczne okazały się tzw. „kryteria selekcji”, które zostały przez ustawodawcę wprowadzone jako nowe pojęcie odnoszące się do dwuetapowych postępowań o udzielenie zamówienia, tj. przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz partnerstwa innowacyjnego.
Zobacz też: Wyjaśnienia wykonawcy - skutki prawne
We wszystkich wskazanych powyżej procedurach pierwszy etap polega na wyłonieniu potencjalnych wykonawców, którzy nie podlegają wykluczeniu i spełniają wymagania podmiotowe określone przez zamawiającego. Zamawiający powinien z góry określić, ilu wykonawców może zakwalifikować się na tzw. krótką listę, tj. listę podmiotów, które będą mogły złożyć ofertę w drugim etapie postępowania, przy czym w przypadku przetargu ograniczonego liczba ta nie może być mniejsza niż 5, zaś w przypadku pozostałych procedur liczba ta nie może być mniejsza niż 3 podmioty. Problem pojawia się w przypadku, gdy większa liczba wykonawców spełni podstawowe wymagania przewidziane przez zamawiającego. Wówczas pomocne okazują się wymagania dodatkowe – tj. kryteria selekcji, pozwalające na wyłonienie z tej grupy kilku najlepszych z punktu widzenia zamawiającego wykonawców i umieszczenie ich na krótkiej liście.
Należy zauważyć, iż przepisy znowelizowanej ustawy prawo zamówień publicznych nie były spójne w zakresie możliwości powoływania się przez wykonawców na zasoby udostępnione przez podmioty trzecie w celu wykazania spełnienia kryteriów selekcji.
W art. 22a prawa zamówień publicznych ustawodawca określił, w jakim celu i w jaki sposób wykonawca może polegać na zasobach udostępnionych przez podmiot trzeci. Przede wszystkim w ust. 1 wskazanego artykułu zostało wskazane, że wykonawca może powoływać się na potencjał podmiotu trzeciego „w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu, w stosownych sytuacjach oraz w odniesieniu do konkretnego zamówienia, lub jego części”. Brak jest w tym miejscu odniesienia do kryteriów selekcji.
Zobacz też: Zamówienia publiczne: zasada swobody kontraktowania
Natomiast w art. 25a ust. 3 i art. 36b ust. 2 ustawy prawo zamówień publicznych, odnoszących się do dokumentów składanych przez wykonawców, zostało przewidziane, że wykonawca, który powołuje się na potencjał podmiotów trzecich, powinien przedstawić dokumenty w celu wykazania spełnienia przez nie warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji.
Dodanie przez ustawodawcę w powołanych wyżej przepisach słów „lub kryteriów selekcji” spowodowało, iż nie można było jednoznacznie rozstrzygnąć, czy wykonawcy mogą wskazywać na potencjał udostępniony przez podmiot trzeci w celu wykazania spełnienia kryteriów selekcji, czy też nie.
Problem ten został dostrzeżony przez ustawodawcę, który reagując na głosy środowisk związanych z prawem zamówień publicznych, wprowadził zmianę w opisanym zakresie. Z dniem 14 grudnia br. weszła w życie ustawa z dnia 21 października 2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi. W art. 65 pkt 5) wskazanej regulacji postanowiono, iż „w art. 25a w ust. 3 we wprowadzeniu do wyliczenia oraz w art. 36b w ust. 2 skreśla się wyrazy „lub kryteriów selekcji”. Poprzez tę subtelną zmianę, polegającą jedynie na usunięciu trzech słów w dwóch artykułach ustawy prawo zamówień publicznych, ustawodawca rozwiał wszelkie wątpliwości w zakresie możliwości powoływania się przez wykonawców na potencjał podmiotów trzecich w zakresie kryteriów selekcji. Od 14 grudnia 2016 r. wykonawcy, w postępowaniach dwuetapowych, będą mogli na takie zasoby powoływać się jedynie w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Jednoznacznie zostało wskazane, że brak jest możliwości powołania się na potencjał podmiotów trzecich, w celu wykazania spełnienia kryteriów selekcji i zwiększenia swoich szans na umieszczenie na krótkiej liście. Tym samym niepewność prawna wynikająca z istniejącej wcześniej niespójności przepisów ustawy została wyeliminowana.
Autorzy:
Dominika Michalska // adwokat / wspólnik
Natalia Szklaruk // aplikant adwokacki / prawnik