Odpowiedź
Ustalając prawo własności nieruchomości, można korzystać z różnych dokumentów, m.in. ksiąg wieczystych, aktów notarialnych, a także prawa miejscowego. Zazwyczaj są one dostępne w prowadzonych przez różne instytucje publiczne archiwach i bibliotekach.
Uzasadnienie
Przy regulowaniu stanu prawnego nieruchomości niezwykle istotne jest, by dotrzeć do wszystkich dokumentów, jakie mogły mieć wpływ na stan prawny. Ze względu na to, iż obrót nieruchomościami jest sformalizowany, dokumenty z nimi związane są przechowywane stosunkowo dłużej niż w przypadku innych spraw. Jednak w wielu sytuacjach dokumentacja bywa niekompletna lub z powodu upływu czasu po prostu zaginęła. Dlatego cenne są też informacje, gdzie można poszukiwać takich dokumentów w celu odtworzenia historii prawnej nieruchomości.
Zwykle możemy więc stanąć przed koniecznością poszukiwania wymienionych niżej dokumentów, które przechowują następujące instytucje:
• księgi wieczyste, zbiory dokumentów, akta ksiąg wieczystych - wydziały ksiąg wieczystych przy sądach rejonowych,
• zamknięte księgi wieczyste - archiwa sądów rejonowych. Wydanie zarządzenia o zniszczeniu zamkniętych ksiąg wieczystych i akt tych ksiąg jest niedopuszczalne,
• dokumenty obejmujące dokonanie czynności notarialnych - po upływie 10 lat od ich sporządzenia notariusz przekazuje je na przechowanie do archiwum ksiąg wieczystych właściwego sądu rejonowego,
• akta i dokumenty wytworzone przez organy państwowe oraz inne państwowe jednostki organizacyjne, organy jednostek samorządu terytorialnego oraz innych samorządowych jednostek organizacyjnych, obcych organów władzy i administracji państwowej i innych organów, jednostek organizacyjnych i organizacji, okupacyjne jednostki wojskowe, jeżeli materiały te znajdują się w Rzeczypospolitej Polskiej - archiwa państwowe, takie jak:
- Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych w Warszawie,
- Archiwum Główne Akt Dawnych,
- Archiwum Akt Nowych,
- Archiwum Dokumentacji Mechanicznej,
- Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej,
- Archiwum Państwowe w Białymstoku oraz jego Oddział w Łomży,
- Archiwum Państwowe w Bydgoszczy oraz jego Oddział w Inowrocławiu i Ekspozytura w Chojnicach,
- Archiwum Państwowe w Częstochowie,
- Archiwum Państwowe w Elblągu (z siedzibą w Malborku),
- Archiwum Państwowe w Gdańsku oraz jego Oddział w Gdyni,
- Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim,
- Archiwum Państwowe w Kaliszu,
- Archiwum Państwowe w Katowicach z oddziałami w Bielsku-Białej, Cieszynie, Gliwicach, Oświęcimiu, Pszczynie, Raciborzu, Żywcu,
- Archiwum Państwowe w Kielcach z oddziałami w Jędrzejowie, Pińczowie, Sandomierzu, Starachowicach,
- Archiwum Państwowe w Koszalinie z oddziałami w Słupsku i Szczecinku,
- Archiwum Państwowe w Krakowie z oddziałami w Bochni, Nowym Sączu, Nowym Targu, Tarnowie i Ekspozyturą w Spytkowicach,
- Archiwum Państwowe w Lesznie,
- Archiwum Państwowe w Lublinie z oddziałami w Chełmie, Kraśniku i Radzyniu Podlaskim,
- Archiwum Państwowe w Łodzi z Oddziałem w Sieradzu,
- Archiwum Państwowe w Olsztynie z Oddziałem w Nidzicy,
- Archiwum Państwowe w Opolu,
- Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim z Oddziałem w Tomaszowie Mazowieckim
- Archiwum Państwowe w Płocku z oddziałami w Kutnie i Łęczycy,
- Archiwum Państwowe w Poznaniu z oddziałami w Gnieźnie, Koninie i Pile,
- Archiwum Państwowe w Przemyślu,
- Archiwum Państwowe w Radomiu,
- Archiwum Państwowe w Rzeszowie z oddziałami w Sanoku i Skołyszynie,
- Archiwum Państwowe w Siedlcach,
- Archiwum Państwowe w Suwałkach z Oddziałem w Ełku,
- Archiwum Państwowe w Szczecinie z oddziałami w Płotach, Stargardzie Szczecińskim i Ekspozyturą w Trzmielu,
- Archiwum Państwowe w Toruniu z Oddziałem we Włocławku,
- Archiwum Państwowe m.st. Warszawy z oddziałami w Grodzisku Mazowieckim, Łowiczu, Mławie, Otwocku i Pułtusku oraz Ekspozyturą w Nidzicy,
- Archiwum Państwowe we Wrocławiu z oddziałami w Jeleniej Górze, Kamieńcu Ząbkowickim, Legnicy i Lubaniu,
- Archiwum Państwowe w Zamościu,
- Archiwum Państwowe w Zielonej Górze z siedzibą w Starym Kisielinie z oddziałami w Wilkowie i Żarach,
• akty prawne, w tym nieobowiązujące przepisy dostępne w Dzienniku Ustaw (dla ustaw, rozporządzeń, umów międzynarodowych, ratyfikowanych umów międzynarodowych, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego) lub wojewódzkim dzienniku urzędowym (dla zarządzeń wojewody, uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego) - biblioteki publiczne, uniwersyteckie, biblioteki przy sądach, biblioteka sejmowa, www.sejm.gov.pl, Zakład Wydawnictw i Poligrafii Centrum Obsługi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - www.cokprm.gov.pl,
• dokumenty dotyczące właścicieli nieruchomości, praw do nieruchomości, zmian o charakterze geodezyjnym - archiwa powiatowych ośrodków dokumentacji geodezyjno-kartograficznej, archiwa ewidencji gruntów i budynków.
Piotr Wancke
PODSTAWA PRAWNA:
• Ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.)
• Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. nr 102, poz. 1122)
• Ustawa z 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz.U. 2002 r. nr 42, poz. 369 z późn. zm.)
• Ustawa z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 673 z późn. zm.)