Do organizacji społecznych należą organizacje zawodowe, samorządowe, jak również stowarzyszenia. Organizacje społeczne najczęściej działają obok samorządów. Jak już zostało wspomniane organizacja taka w postępowaniu administracyjnym może albo żądać wszczęcia postępowania albo dopuszczenia do udziału w nim.
Oczywiście nie każda organizacja może żądać wszczęcia postępowania albo dopuszczenia do udziału w nim. Musi być to uzasadnione jej celami statutowi. Ponadto za udziałem organizacji w postępowaniu powinien przemawiać interes społeczny.
Warto zwrócić uwagę na jeden z najnowszych, w zakresie udziału organizacji w postępowaniu, wyroków. Mowa tu o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 19 czerwca 2018 r. (sygn. akt II SA/Lu 316/18). W uzasadnieniu prawnym czytamy:
(...) sam fakt złożenia przez organizację społeczną wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie wywołuje skutku w postaci uzyskania przez tę organizację statusu uczestnika postępowania na prawach strony. Skutek taki pojawia się dopiero po wydaniu stosownego postanowienia przez organ administracji prowadzący postępowanie. Innymi słowy organizacja społeczna może korzystać z praw strony od chwili doręczenia jej lub ogłoszenia postanowienia o dopuszczeniu jej do udziału w postępowaniu.
Omawiane organizacje występują w postępowaniu administracyjnym na prawach strony. Jeżeli organizacja nie występuje w danym postępowaniu na prawach strony wówczas ma prawo za zgodą organu przedstawić mu swój pogląd w sprawie, który wyrażony jest w uchwale albo oświadczeniu jej organu statutowego.
Jeżeli żądanie organizacji zostanie przez organ uznane za uzasadnione wówczas organ postanawia o wszczęciu postępowania administracyjnego z urzędu albo o dopuszczeniu organizacji do udziału w nim. W razie odmowy wszczęcia albo dopuszczenia organizacji do postępowania można złożyć zażalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. akt I SA 2691/81 stwierdził, że prawo organizacji społecznej do wystąpienia z żądaniem dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu administracyjnym w sprawie dotyczącej innej osoby, które powinno być uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i interesem społecznym, nie przysługuje organom samorządu mieszkańców. Organy te bowiem mają tylko zdolność do działania określonego w art. 31 § 5 k.p.a. to jest mogą organowi przedstawić swój pogląd w sprawie (LEX nr 1687519).