W Kodeksie postępowania administracyjnego znaleźć można następujące zasady:
- Praworządności (art. 6),
- Prawdy obiektywnej (art. 7),
- Rozstrzygania wątpliwości na korzyść stron (art. 7a),
- Pogłębiania zaufania obywateli (art. 8),
- Informowania stron (art. 9),
- Czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym (art. 10),
- Przekonywania (art. 11),
- Polubownego załatwiania spraw (art. 13),
- Pisemności (art. 14),
- Umożliwiania dokonywania oceny działania urzędów kierowanych przez organy administracji publicznej (art. 14 a),
- Dwuinstancyjności (art. 15),
- Trwałości decyzji (art. 16).
Niektóre z powyższych zasad obowiązują w polskim postępowaniu administracyjnym dopiero od 1 czerwca 2017 r.
Niniejszy artykuł poświęcony zostanie zasadzie szybkości postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 12 Kodeksu postępowania administracyjnego
§ 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
§ 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.
Z zasadą szybkości postępowania można się spotkać nie tylko w procedurze administracyjnej, ale również karnej oraz cywilnej. Szybkość postępowania jest bardzo istotną kwestią.
Organy administracji publicznej obowiązane są załatwić sprawę w możliwie jak najszybszym czasie. Organy powinny korzystać z najprostszych środków, które to doprowadzą do załatwienia sprawy. Jeżeli sprawa nie wyga zbierania materiału dowodowego, czy też wyjaśnień oraz informacji organ powinien załatwić ją niezwłocznie.
W przypadku, gdy organ administracji publicznej nie załatwia sprawy w terminie oraz nie zachowuje należytej staranności mamy do czynienia z przewlekłością postępowania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 sierpnia 2018 r., w sprawie o sygn.. akt III SAB/Wr 57/18. Sąd orzekł, że zarówno Kodeks postępowania administracyjnego, jak i przepisy p.p.s.a. nie definiują pojęcia przewlekłości postępowania. Zakres znaczeniowy tego terminu będą w takiej sytuacji wyznaczały ogólne zasady postępowania administracyjnego oraz regulacje procesowe dotyczące terminów zakreślanych organom do załatwienia sprawy. A ponadto z uzasadnienia prawnego wynika, że w orzecznictwie przyjmuje się, iż przewlekłość postępowania należy traktować jako stan sprawy, którego zaistnienie sąd ocenia bez względu na to, czy wydał finalną decyzję, gdyż w odróżnieniu od bezczynności, jest ona zjawiskiem (sytuacją) niezmiennym, co najwyżej stopniowalnym. Stąd z przewlekłością postępowania mamy do czynienia, gdy organ nie załatwia sprawy w terminie, a podejmowane przez niego działania nie charakteryzują się koncentracją, względnie mają charakter czynności pozornych, nieistotnych dla merytorycznego załatwienia sprawy.
Organy administracji publicznej mają obowiązek terminowego załatwiania spraw, co wynika z art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego. Artykuł, o którym mowa w zdaniu poprzednim nakłada na organy obowiązek załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki.