Informowanie strony o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia co do zebranych dowodów, materiałów i zgłoszonych żądań już nie wystarczy.
W świetle obowiązujących regulacji kodeksu postępowania administracyjnego, a dotyczących zapewnienia stronie czynnego udziału w każdym stadium postępowania, obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie jest m.in. umożliwienie stronie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów, zgłoszonych żądań (art. 10 kpa), zawiadamianie strony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin, czy też zapewnienie stronie czynnego udziału w przeprowadzaniu dowodu (art. 79 § 1 i 2 kpa).
Wobec projektowanych zmian dotyczących nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego (ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw), kilku słów uwagi wymaga propozycja ustawodawcy zawarta w nowym art. 79a § 1 i 2.
Zgodnie z brzmieniem projektowanego przepisu, w postępowaniu wszczętym na żądanie strony, informując o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, organ administracji publicznej jest obowiązany do wskazania przesłanek zależnych od strony, które nie zostały na dzień wysłania informacji spełnione lub wykazane, co może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony.
W myśl założeń ustawodawcy, wprowadzany w projektowanym art. 79a obowiązek ma na celu mobilizować organy administracji do wnikliwego badania merytorycznej treści żądań strony, na wszystkich etapach postępowania wszczynanego przez stronę. Nowy obowiązek stanowić ma, m.in. obok wymienionego powyżej art. 79 kpa, konkretyzację i uzupełnienie obowiązków wynikających ze wspomnianego art. 10 kpa. Jego celem ma być zapobieganie sytuacjom, w których strona w istocie dysponuje dodatkowymi dowodami na okoliczności istotne dla wykazania zasadności jej żądania (albo też może je łatwo pozyskać), a zwyczajnie o tym nie wie i nie korzysta z możliwości ich przedłożenia w swojej sprawie. Wprowadzenie powyższej regulacji zapobiegać ma de facto sytuacji, w której strona, z braku wiedzy, nie przedkłada dowodów istotnych w sprawie, konsekwencją czego jest często uzyskanie negatywnego rozstrzygnięcia pomimo, że wydanie decyzji pozytywnej w sprawie byłoby możliwe po dokonaniu przez stronę określonych czynności faktycznych lub prawnych. W konsekwencji takiego obrotu sprawy, strona często zaskarży takie negatywne rozstrzygnięcie i przedłoży dodatkowe dowody dopiero w postępowaniu odwoławczym.
Zobacz również: Prawo administracyjne
Zgodnie z treścią uzasadnienia do projektowanych rozwiązań, stanowić one mają uzupełnienie norm zawartych w art. 8-10 oraz w art. 77 kpa, przy czym nie wykluczają one stosowania przez organy w dalszym ciągu dobrej praktyki polegającej na podejmowaniu kontaktu ze stroną postępowania ustnie, telefonicznie czy drogą elektroniczną. W świetle projektowanych rozwiązań, zadaniem organu ma być wskazanie stronie tych przesłanek, których spełnienie jest konieczne do wydania dla strony decyzji pozytywnej. Zgodnie z treścią art. 79a § 2 kpa, strona będzie mogła przedstawić dodatkowe dowody potwierdzające spełnienie przesłanek uzasadniających wydanie pozytywnego dla niej rozstrzygnięcia, w terminie wyznaczonym przez organ w zawiadomieniu dokonywanych z art. 10 kpa.
Przy załatwianiu sprawy organ winien mieć na uwadze, iż brak stosownej reakcji strony w wyznaczonym przez organ terminie (tj. nie przedłożenie dodatkowych dowodów istotnych dla wydania w sprawie decyzji pozytywnej) nie stanowi przeszkody do zakończenia postępowania i wydania decyzji, a w szczególności na organie nie ciąży obowiązek wydania w takiej sytuacji decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Z kolei w sytuacji, kiedy przedłożone dowodowy dodatkowe zostaną uznane za niewystarczające dla wydania decyzji pozytywnej, organ na zasadach ogólnych będzie mógł wydać decyzję negatywną dla strony.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu, proponowane rozwiązania mają ukształtować procedurę administracyjną tak, aby sprawa mogła być załatwiona pozytywnie zawsze, gdy w granicach prawa taka możliwość zachodzi, a uzasadnione jest podjęcie w postępowaniu działań także przez stronę. Zdaniem projektodawców, mechanizm ten, podobnie jak instytucja mediacji, w naturalny sposób wpisuje się w jeden z głównych celów wprowadzanych zmian, jakim jest wzmocnienie współpracy organu i strony postępowania.
W świetle projektu nowelizacji, Organ będzie mógł odstąpić od zastosowania omawianego art. 79a kpa na zasadach ogólnych przewidzianych w art. 10 kpa, tj. w sytuacji, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
Omawiane zagadnienie jest jednym z szeregu regulacji, które wejdą w życie w drodze nowelizacji kpa. Praktyka pokaże, na ile projektowane rozwiązanie poprawi jakość prowadzonych postępowań administracyjnych, w tym wpłynie na wzmocnienie relacji między organem, a stroną postępowania, przyczyniając się do osiągnięcia zakładanego przez ustawodawcę celu w postaci wyeliminowania jak największej liczby składanych odwołań, ponownych postępowań i skarg do sądów administracyjnych.
Joanna Kostrzewska
radca prawny, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego.
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl