Przenoszenie i awans urzędników
Nabór na wolne stanowiska urzędnicze (w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze) jest otwarty i konkurencyjny (art. 11 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych; dalej: u.p.s.). Choć w u.p.s. nie zdefiniowano pojęć „nabór otwarty” i „nabór konkurencyjny”, to należy przyjąć, że otwartość oznacza, iż każdy zainteresowany powinien mieć możliwość przystąpienia do rekrutacji na wolne stanowisko, zaś konkurencyjność – że pracę powinni dostawać kandydaci najlepiej spełniający stawiane wymagania. Konsekwencją zasady otwartego i konkursowego naboru są wymogi:
● umieszczania ogłoszenia o naborze w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) oraz na tablicy informacyjnej w jednostce, w której prowadzony jest nabór,
● wyłaniania przez komisję prowadzącą nabór nie więcej niż pięciu najlepszych kandydatów, którzy powinni być przedstawieni kierownikowi jednostki w celu zatrudnienia wybranego z nich,
● sporządzania protokołu z przeprowadzonego naboru,
● publikowania informacji o wynikach naboru w BIP oraz na tablicy informacyjnej w jednostce, w której prowadzony był nabór
– art. 13–15 u.p.s.
Zobacz również: Zatrudnianie członków rodziny w urzędzie
Nie oznacza to jednak, że obsadzanie stanowisk urzędniczych w samorządach zawsze musi odbywać się na zasadzie otwartego i konkurencyjnego naboru. Wymóg przeprowadzania takiego naboru dotyczy bowiem tylko wolnych stanowisk urzędniczych. Wolnym stanowiskiem urzędniczym (w tym wolnym kierowniczym stanowiskiem urzędniczym) jest zaś stanowisko, na które:
● zgodnie z przepisami ustawy albo w drodze porozumienia nie został przeniesiony inny pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym (w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym), posiadający kwalifikacje wymagane na danym stanowisku lub
● nie został przeprowadzony nabór albo
● mimo przeprowadzonego naboru nie został zatrudniony pracownik
– art. 12 ust. 1 u.p.s.
Dopuszczalne jest więc obsadzenie stanowiska urzędniczego z pominięciem procedury naboru poprzez przeniesienie osoby, która jest już pracownikiem samorządowym zatrudnionym na innym stanowisku urzędniczym.
Możliwości przenoszenia
W u.p.s. (art. 20–23) przewidziano kilka sytuacji, w których dopuszczalne jest przenoszenie samorządowych urzędników:
1) awans wewnętrzny – przeniesienie na wyższe stanowisko (w tej samej jednostce) pracownika, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki;
2) czasowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę, jeżeli:
● wymagają tego potrzeby danej jednostki (pracodawcy),
● okres wykonywania innej pracy nie przekroczy trzech miesięcy w roku kalendarzowym,
● powierzona praca jest zgodna z kwalifikacjami pracownika,
● pracownik otrzyma wynagrodzenie stosowne do tej pracy, lecz nie niższe od dotychczasowego;
3) przeniesienie do innej jednostki samorządowej (pracodawcy samorządowego), pod warunkiem że:
● odbędzie się na wniosek lub za zgodą pracownika,
● nie naruszy ważnego interesu jednostki, która dotychczas zatrudniała pracownika,
● przemawiają za nim ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej;
4) przeniesienie w przypadku reorganizacji jednostki na inne stanowisko (w tej samej jednostce), jeżeli:
● nastąpiła likwidacja stanowiska zajmowanego przez pracownika,
● nowe stanowisko odpowiada jego kwalifikacjom,
● pracownik będzie otrzymywał dotychczasowe wynagrodzenie przez sześć miesięcy następujących po miesiącu, w którym został przeniesiony – w przypadku, gdy jest ono wyższe od wynagrodzenia przysługującego na nowym stanowisku.
Polecamy serwis: Pracownicy
Wymagane kwalifikacje
W świetle przytoczonej już definicji wolnego stanowiska urzędniczego, obsadzenie stanowiska urzędniczego w drodze przeniesienia, bez przeprowadzenia otwartego i konkurencyjnego naboru, nie zwalnia z konieczności posiadania przez obejmującego go pracownika kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku.
Problem nie powinien wystąpić w zakresie podstawowych wymagań, określonych w art. 6 ust. 3 u.p.s. dla pracowników samorządowych na wszystkich stanowiskach urzędniczych, skoro z przywileju przeniesienia mogą skorzystać tylko osoby zatrudnione już na stanowiskach zaliczanych do urzędniczych. Istotniejsze mogą być w tym względzie dodatkowe wymagania:
● dla kierowniczych stanowisk urzędniczych, określone w art. 6 ust. 4 u.p.s. (co najmniej trzyletni staż pracy lub wykonywanie przez co najmniej trzy lata działalności gospodarczej o charakterze zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku, wykształcenie wyższe pierwszego lub drugiego stopnia w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym),
● dla poszczególnych stanowisk zaliczanych do urzędniczych (bądź kierowniczych urzędniczych) w zakresie wykształcenia, umiejętności zawodowych i stażu pracy, określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych,
● dla niektórych stanowisk, określone w odrębnych przepisach,
● określone w regulaminie wynagradzania obowiązującym u danego pracodawcy – jeżeli zostały ustalone.
PRZYKŁAD
W urzędzie miasta jest do obsadzenia stanowisko specjalisty w wydziale organizacyjnym. Czy burmistrz może przenieść na nie, w drodze awansu wewnętrznego, osobę, która obecnie pracuje w urzędzie na stanowisku archiwisty?
Nie. Stanowisko specjalisty należy do stanowisk urzędniczych, zaś archiwisty – do pomocniczych i obsługi. Wykaz stanowisk, na których mogą być zatrudniani pracownicy samorządowi wraz z określeniem, do jakiej kategorii są zaliczane, znajduje się w załączniku nr 3 do rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.
Obsadzenie stanowiska urzędniczego z pominięciem otwartego i konkurencyjnego naboru, przez przeniesienie osoby, będącej już pracownikiem samorządowym, jest zaś możliwe tylko, gdy taka osoba była dotąd zatrudniona na stanowisku zaliczanym do urzędniczych. Jedynie przy takim przenoszeniu, w rozumieniu art. 12 ust. 1 u.p.s., nie ma wolnego stanowiska urzędniczego, a w konsekwencji nie trzeba przeprowadzać konkursowego naboru. W przypadku awansu wewnętrznego potwierdza to też art. 20 ust. 2 u.p.s., stanowiący, że awans wewnętrzny może być dokonany jedynie w ramach tej samej grupy stanowisk, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1–3 u.p.s., tj.:
● urzędniczych,
● doradców i asystentów,
● pomocniczych i obsługi.
Przepisy art. 12 i 20 u.p.s., w brzmieniu obowiązującym do końca sierpnia 2013 r., dopuszczały przeniesienie (awansowanie) na stanowisko urzędnicze osoby zatrudnionej u tego samego pracodawcy samorządowego na stanowisku niezaliczanym do urzędniczych. Jednak zmiany w art. 12 i 20 u.p.s., wprowadzone przez ustawę z 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych oraz niektórych innych ustaw, wyeliminowały taką możliwość.
Kiedy jeszcze nie ma konkursu
W samorządach, nie tylko przy obsadzaniu stanowiska w drodze przeniesienia, ustanowiona w u.p.s. zasada otwartego i konkurencyjnego naboru nie znajduje zastosowania.
Taki nabór dotyczy tylko pracowników samorządowych zatrudnianych na stanowiskach urzędniczych (w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych) na podstawie umowy o pracę. Nie obejmuje zatem pracowników samorządowych zatrudnianych na:
● podstawie wyboru (tj. będących w samorządowych władzach wykonawczych),
● podstawie powołania (zastępców wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, skarbników gmin, powiatów i województw),
● stanowiskach doradców i asystentów,
● stanowiskach pomocniczych i obsługi.
Nie wymaga też przeprowadzenia otwartego i konkurencyjnego naboru zatrudnienie osoby na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika samorządowego (art. 12 ust. 2 u.p.s.).
Podstawy prawne
● Ustawa z 10 maja 2013 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 645)
● Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 645)
● Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 1050; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1218)
Zobacz również: Praca w służbie cywilnej - wymagania