Prawo do reprezentowania gminy w postępowaniu sądowo-administracyjnym zarezerwowane jest dla wyłącznej kompetencji wójta. Art. 31 ustawy o samorządzie gminnym nie określa zakresu przyznanej wójtowi reprezentacji. Przyjąć zatem należy, iż w zakresie uprawnień wójta leży również powoływanie pełnomocników procesowych. Podzielić należy stanowisko, iż brak jest uzasadnienia dla ograniczenia kompetencji wójta w tym zakresie w drodze powoływania się na dyspozycję art. 46 ust.1 ustawy o samorządzie gminnym, który ma charakter przepisu szczególnego i nie powinien podlegać wykładni rozszerzającej.
Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadza szeroki krąg podmiotów legitymowanych do występowania w charakterze pełnomocnika gminy w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym. Kryterium decydującym o posiadaniu statusu pełnomocnika jest: zatrudnienie (np.: pracownik gminy) lub wykonywanie określonego zawodu (tj. zawodu radcy prawnego i adwokata - pełnomocnicy profesjonalni) bądź zawodu doradcy podatkowego i rzecznika patentowego.
Kwestia reprezentowania gminy i kręgu osób legitymowanych do występowania w charakterze pełnomocnika doznaje ograniczenia w przypadku konieczności dokonania kontroli orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego w drodze skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego bądź zażalenia do Naczelnego Sądu Administracyjnego od orzeczenia, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej. Ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w art. 175 określa, iż podmiotem uprawnionym do sporządzenia skargi jest adwokat i radca prawny bez ograniczeń o charakterze przedmiotowym i doradca podatkowy oraz rzecznik patentowy odpowiednio w sprawach obowiązku podatkowego i własności przemysłowej. Wyjątki od tzw. przymusu adwokackiego przy sporządzeniu skargi kasacyjnej dotyczą spraw, kiedy skargę kasacyjną sporządza prokurator lub rzecznik praw obywatelskich a także sędzia, prokurator, notariusz, profesor i doktor habilitowany nauk prawnych działający jako strona postępowania albo jej przedstawiciel lub pełnomocnik.
Sankcją za niedopełnienie wymogu formalnego polegającego na niesporządzeniu skargi kasacyjnej przez jedną z osób wskazanych w art. 175 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest odrzucenie jej na posiedzeniu niejawnym przez wojewódzki sąd administracyjny.
Oznacza to, iż gmina reprezentowana przez wójta bądź pełnomocnika (np.: pracownika gminy) niebędącego adwokatem ani radcą prawnym może wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego z zastrzeżeniem, iż skarga ta musi zostać podpisana i sporządzona przez profesjonalistę. W praktyce oznacza to sporządzenie przez reprezentanta gminy pisma i dołączenie do niego podpisanej przez profesjonalistę skargi. Nie ulega również wątpliwości, że wójt bądź ustanowiony przez niego pełnomocnik nieprofesjonalny może reprezentować gminę przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi kasacyjnej.
WNIOSEK
W odróżnieniu od przepisów kodeksu postępowania cywilnego, który wprowadza obowiązkowe zastępstwo stron przez adwokatów i radców prawnych w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, ustawa prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wymaga jedynie sporządzenia skargi kasacyjnej m.in. przez adwokata lub radcę prawnego.
MARCIN ŁOŚ
radca prawny z Kancelarii Galicki Litwiński Chechlińska Łoś
AT
PODSTAWA PRAWNA
l Art. 31 art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 14, poz. 1591 ze zm.).
l Art. 175 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.).