Naczelny Sąd Administracyjny z siedzibą w Warszawie w postanowieniu z dnia 5 marca 2014 r., sygn. akt II FZ 148/14 (LEX nr 1450446) stwierdził, iż: „stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym osobie prawnej następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Wskazany przepis stanowi odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 p.p.s.a., a instytucja prawa pomocy ma zastosowanie w szczególnie uzasadnionych sytuacjach. W przypadku osób prawnych, wówczas gdy nie są wstanie uiścić pełnych kosztów sądowych. Stosując prawo pomocy nie można bowiem chronić, czy też wzbogacać majątku osób prywatnych, gdyż celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie dostępu do sądu osobom, którym brak środków finansowych ten dostęp uniemożliwia. Zapobiegliwości i przezorności w tym zakresie należy szczególnie wymagać od osób toczących spory sądowe w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.”
Zobacz również: Doręczanie pism w postępowaniu administracyjnym
Ponadto wyżej cytowany Sąd w postanowieniu z dnia 1 kwietnia 2008 r., sygn. akt I OZ 208/08 uznał, że: „przedsiębiorstwo, które nie wykazało, że utraciło płynność finansową i nadal funkcjonuje w obrocie gospodarczym, nawet pomimo trudności finansowych powinno partycypować w kosztach postępowania sądowego”.
Wynika z powyższego, iż osoba prawna, która boryka się z przejściowymi trudnościami finansowymi, nie może skutecznie domagać się z zwolnienia z opłaty sądowej w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Za przejściowe trudności finansowe należy uznać sytuację, w której dochody osoby prawnej są niższe niż wydatki, zaś spółka nie ogłosiła upadłości. Dopóki spółka istnieje w obrocie gospodarczym, a więc uzyskuje przychód. Bez znaczenia dla Sądu jest fakt, iż przychód ten jest niższy niż wydatki. Albowiem w gestii spółki pozostaje wybór, czy przeznaczy uzyskane przychód na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy na pokrycie kosztów sądowych. Taka ocena kondycji finansowej osób prawnych jest to związane z zasadą, iż przyznanie pomocy w zakresie zwolnienia od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej, ma charakter wyjątku od reguły. Zatem przyznanie pomocy spółce jest możliwe jedynie w przypadku, gdy nie ma żadnych środków finansowych, a nie gdy środki te ma, ale przeznacza je w pierwszej kolejności na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, zaś w dalszej kolejności wykazuje, iż po spożytkowaniu tych środków, nie ma już żadnych pieniędzy na uiszczenie opłat sądowych. W ocenie w/w Sądu „nakładom na działalność gospodarczą nie można przypisać pierwszeństwa przez kosztami sądowymi”. Czyli na osobie prawnej ciąży wybór sposobu spożytkowania uzyskanego przychodu, zaś po dokonaniu tego wyboru, musi się liczyć z jego konsekwencjami, tj. brakiem możliwości wniesienia skargi w postępowaniu sądowoadministracyjnym, jeżeli przychód przeznaczy na prowadzenie działalności gospodarczej.
Polecamy serwis: Prawo administracyjne