Zgodnie z brzmieniem art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) do wyłącznej właściwości rady gminy należy m.in. powoływanie i odwoływanie na wniosek wójta skarbnika gminy będącego głównym księgowym budżetu. Rada gminy nie będzie już miała kompetencji do powoływania sekretarza gminy.
Powołanie nie jest równoznaczne z aktem nawiązania stosunku pracy. Jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 10 marca 1995 r. (sygn. II SA 1839/94), dokonanie wyboru, mianowanie i powołanie są czynnościami powierzającymi konkretnym osobom określone funkcje publiczne. Po dokonaniu tych czynności następuje nawiązanie stosunku pracy przez uprawniony organ, tj. kierownika zakładu pracy z osobą, której w powyższym trybie powierzono funkcję publiczną.
Stosunek skarbnika gminy nawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin nie został oznaczony - w dniu doręczenia powołania. Akt ten musi mieć formę pisemną i określać stanowisko, na którym pracownik będzie zatrudniony, oraz wysokość przysługującego mu wynagrodzenia za pracę. Powołania dokonuje się na czas nieokreślony, natomiast odwołanie, zgodnie z art. 69 i art. 70 par. 1 kodeksu pracy, może nastąpić w każdym czasie.
Czytaj także: Jak obliczyć dodatek funkcyjny dla skarbnika gminy>>
Zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym jedynym organem gminy, który mógł powoływać i odwoływać skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) i sekretarza gminy, była rada gminy. Warunkiem w obu przypadkach był wniosek wójta. W świetle powyższego, mimo iż formalnie skarbnik powołany jest przez organ stanowiący gminy, tj. radę gminy, na te stanowiska mogą zostać powołane wyłącznie osoby wskazane przez organ wykonawczy.
Nowa ustawa o pracownikach samorządowych zawiera zmiany zmierzające do stworzenia spójnego systemu zarządzania zasobami ludzkimi w administracji samorządowej, m.in. przez ustanowienie jawności procedur rekrutacyjnych i zasadę równego dostępu do stanowisk publicznych, jak również wprowadza m.in.: zmiany w statusie prawnym sekretarza na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego, stanowiąc, że jego zatrudnianie i zwalnianie przechodzi z kompetencji organu stanowiącego do kompetencji organu wykonawczego, tj. wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa.
Czytaj także: Pracownicy samorządowi powołani po wyborach>>
Regulacje, o których mowa, nie zawierają zmiany charakteru stosunku pracy z powołania na stosunek pracy na podstawie umowy osób pełniących funkcję zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz skarbnika gminy (powiatu, województwa) z uwagi na brak poparcia takiego rozwiązania ze strony samorządowej. Udział organu stanowiącego w procedurze powoływania skarbnika wynika z tożsamości sfer, w których zarówno skarbnik, jak i rada gminy (sejmik) wykonują swoje kompetencje. Organ stanowiący pełni istotne funkcje kontrolne, szczególnie w sferze gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Do skarbnika należy z kolei na poziomie władzy wykonawczej m.in.: dokonywanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz dokonywanie wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych - art. 45 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 249, poz. 2104 ze zm.). Jest on zatem łącznikiem pomiędzy obydwoma organami gminy w sferze finansowej, będąc jednocześnie gwarantem odpowiedniej kontroli w tym zakresie. Udział rady gminy w procedurze powoływania skarbnika zapewnia mu odpowiednią pozycję w strukturach urzędu, która pozwala na prawidłowe wykonywanie nałożonych na niego obowiązków (na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 4909).
Czytaj także: Skarbnik gminy musi mieć wyższe studia>>
TOMASZ SIEMONIAK
sekretarz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 5 i 7 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458).
• Art. 69 i art. 70 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).