TEZA: Skoro radny może, w ramach stosunku pracy, pozostawać szeregowym pracownikiem jednostki organizacyjnej gminy, to również kierownik takiej jednostki organizacyjnej może powierzyć radnemu gminy wykonywanie pracy w tej jednostce organizacyjnej na podstawie umowy cywilnoprawnej.
STAN FAKTYCZNY: Rada miejska podjęła uchwałę w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Przesłanką do jej podjęcia było stwierdzenie naruszenia przez radnego art. 24d ustawy z 8 marca 1999 r. o samorządzie gminnym. Nieprawidłowość polegała na zawarciu trzech umów zlecenia przez kierownika zakładu budżetowego Przedsiębiorstwo Robót Komunalnych z radnym. W wyniku przeprowadzonej analizy organ nadzoru (wojewoda) stwierdził, iż opisana uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem prawa. Na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody rada złożyła skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego zarzucając naruszenie art. 91 ust. 1 i ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym.
Z UZASADNIENIA: Sąd rozstrzygający powstały spór zauważył bezzasadność twierdzenia, że z istoty pełnomocnictwa wynika, iż zakaz, zawarty w art. 24d ustawy o samorządzie gminnym, dotyczy również powierzania radnemu wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej przez kierowników jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.
Z faktu działania w charakterze pełnomocnika organu wykonawczego gminy nie wynika, iż korupcyjne działania pełnomocnika zostaną zarachowane na poczet działań mocodawcy. Tak samo zakaz działania korupcyjnogennego adresowany do mocodawcy - organu wykonawczego gminy, nie może ograniczać zakresu działania pełnomocników, chyba że pełnomocnik świadomie uczestniczy w podejmowaniu, na zlecenie mocodawcy, działań korupcyjnych. Skład orzekający w niniejszej sprawie podzielił pogląd wyrażony uprzednio w orzecznictwie administracyjnym, że zakaz zawierania z radnym umowy cywilnoprawnej, powierzającej radnemu wykonywanie pracy, adresowany jest wyłącznie do wójta gminy. Z naruszeniem normy prawnej, regulowanej przepisem art. 24d ustawy o samorządzie gminnym, mielibyśmy do czynienia wówczas, gdy umowa została zawarta z radnym bądź przez samego wójta, bądź przez jego pełnomocnika, któremu wójt polecił zawarcie konkretnej umowy z radnym.
Skoro ustawodawca tak sformułowany zakaz skierował wprost do wójta, to skutkami naruszenia tego zakazu nie można obciążać radnego. Ewentualne konsekwencje może ponosić tylko adresat ustanowionego zakazu. W konsekwencji twierdzenie organu nadzoru (wojewody), iż przepis art. 24d nie precyzuje żadnej sankcji nakładanej na radnego ze względu na zawarcie umowy z wójtem, jest trafne. Brak jest zatem podstawy prawnej do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego.
W niniejszej sprawie umowy zlecenia z radnym nie zostały zwarte przez burmistrza, lecz przez kierownika zakładu budżetowego. Z okoliczności zawarcia umów nie wynika, aby zostały one zawarte na polecenie burmistrza w celu umożliwienia wywierania wpływu przez radnego. Dyspozycja przepisu art. 24d ustawy o samorządzie gminnym nie została zatem naruszona.
Dopuszczalność zawarcia umowy z radnym przez kierownika zakładu budżetowego gminy wynika z interpretacji przepisów art. 24a oraz 24b ustawy o samorządzie gminnym.
WAŻNE WYJAŚNIENIE: Zakaz zawierania z radnym umowy cywilnoprawnej, powierzającej radnemu wykonywanie pracy, adresowany jest wyłącznie do wójta gminy.
Wyrok WSA w Białymstoku sygn. akt II SA/Bk 405/08
MICHAŁ STUCZYŃSKI