Z przepisów art. 49 ust. 1 i 4 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (dalej: u.d.j.s.t.) wynika, że jednostka samorządu wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe. Ich wysokość ma zapewnić realizację tych zadań. Dotacje te z reguły przekazują wojewodowie.
Dotacje celowe na takie cele powinny być przekazywane samorządom w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonywanie zlecanych zadań. Co ważne, w przypadku niedotrzymania tego warunku jednostkom przysługuje prawo dochodzenia w postępowaniu sądowym należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych (art. 49 ust. 5 i 6 u.d.j.s.t.).
Sąd Najwyższy podkreślił m.in., że przepisy art. 49 ust. 1 i 4 u.d.j.s.t. stanowią gwarancję finansowania rzeczywiście zrealizowanych przez samorząd terytorialny ze środków Skarbu Państwa zadań zleconych (wyrok SN z 18 listopada 2016 r., sygn. akt I CSK 823/15). Sąd zwrócił tu uwagę na kilka kwestii.
Po pierwsze, dotacja celowa dla JST na realizację zadań z zakresu administracji rządowej jest dotacją o charakterze obligatoryjnym, do której stosuje się zasadę adekwatności. Jej wysokość ma bowiem zapewnić realizację zadań powierzonych do realizacji. W związku z tym:
- ustawodawca przyjął w tym zakresie pełną odpowiedzialność administracji rządowej za finansowanie zadań publicznych należących do jej kompetencji, zleconych do wykonania samorządowi,
- żaden przepis rangi ustawowej nie nakłada na JST obowiązku finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej z dochodów własnych, jeżeli poziom środków przekazanych w formie dotacji nie jest wystarczający,
- przepis art. 49 ust. 6 u.d.j.s.t. stanowi samodzielną podstawę roszczenia o zapłatę kwoty rzeczywiście potrzebnej do pełnego wykonania zadań zleconych.
Po drugie, dotacja ma być przekazana "w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zleconych zadań". Chodzi tu nie tyle o przekazanie dotacji w terminie, ile o przekazanie jej w takiej wysokości, aby JST miała możliwość pełnego i terminowego wykonania zlecanych jej zadań z zakresu administracji rządowej.
Zobacz: Postępowanie administracyjne
Po trzecie, roszczenie przysługujące JST nie ma charakteru odszkodowawczego (zob. np. wyroki SN: z 10 lutego 2012 r., sygn. akt II CSK 195/11 oraz z 20 lutego 2015 r., sygn. akt V CSK 295/14). Ponadto warto podkreślić, że skoro art. 49 ust. 6 u.d.j.s.t. przyznaje JST, która wykonuje zadania zlecone, roszczenie o zasądzenie kwoty potrzebnej do pełnego i terminowego wykonania zadań zleconych, a JST wykaże, że kwota dotacji nie była wystarczającą - to przepis ten jest wystarczającą podstawą dla roszczenia o zapłatę kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy otrzymaną dotacją a uzasadnionymi wydatkami, które poniosła JST dla pełnego wykonania zleconego zadania (zob. wyrok SN z 10 lutego 2012 r., sygn. akt II CSK 195/11).
Oznacza to, że nie trzeba powoływać się na naruszenie art. 417 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.).
Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł:
Dowiedz się jak omawiana sprawę rozstrzygają sądy powszechne i administracyjne.