Istotnym elementem umowy o dofinansowanie projektu ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej jest m.in.:
• termin i sposób rozliczenia projektu oraz ewentualnych zaliczek;
• warunki i termin zwrotu środków nieprawidłowo wykorzystanych lub pobranych w nadmiernej wysokości, lub w sposób nienależny;
• zobowiązanie do poddania się kontroli oraz tryb kontroli realizacji projektu/zadania;
• formy zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy.
Implikacją rozliczenia projektu bądź przeprowadzonej kontroli może być ustalenie, że środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są:
• wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem;
• wykorzystane z naruszeniem procedur określonych w umowie międzynarodowej albo innych procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu;
• pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości.
Taka kwalifikacja prawna zdarzenia stanowi przyczynek do zwrotu środków przez beneficjenta wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowej, liczonej od dnia przekazania środków, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji o zwrocie środków na wskazany w tej decyzji rachunek bankowy.
Legitymacja do wszczęcia postępowania w celu odzyskania środków przeznaczonych na realizację programów z udziałem środków europejskich, co do których wystąpiły przesłanki kwalifikujące (wymienione powyżej) jest właściwa stronie instytucji, z którą beneficjent podpisał stosowną umowę.
Zobacz również: Wykluczenie beneficjenta
Algorytm postępowania procedury windykacyjnej generowany jest etapami:
• I etap procedury windykacyjnej
Wezwanie przez instytucję, która podpisała umowę z beneficjentem, skierowane do beneficjenta
- do zwrotu środków
alternatywnie (uznaniowość instytucji, która podpisała umowę z beneficjentem)
- do wyrażenia zgody na pomniejszenie kolejnych płatności na rzecz beneficjenta o kwotę podlegającą zwrotowi
w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.
Przedmiotowe wezwanie określa kwotę przypadającą do zwrotu, termin od którego naliczone będą odsetki, alternatywnie kwotę pomniejszenia kolejnych płatności przy uwzględnieniu należnych odsetek.
• II etap procedury windykacyjnej
Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa przy I etapie procedury, instytucja zarządzająca, pośrednicząca, wdrażająca wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu oraz termin, od którego naliczane są odsetki, a także sposób zwrotu środków.
Opcja o pomniejszeniu kolejnej płatności na rzecz beneficjenta o kwotę podlegającą zwrotowi jest i na tym etapie aktywna.
Warto zauważyć, że decyzja taka nie jest wydawana, o ile dokonano zwrotu środków przed jej wydaniem.
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez instytucję pośredniczącą albo instytucję wdrażającą służy beneficjentowi odwołanie do instytucji zarządzającej.
W sytuacji, gdy decyzja w pierwszej instancji została wydana przez instytucję zarządzającą, beneficjentowi przysługuje prawo zwrócenia się do tejże instytucji
z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.
• III etap procedury windykacyjnej
Trzeci etap to potrącenie określonych decyzjami środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich a orzeczonych do zwrotu z zabezpieczenia wykonania umowy.
• IV etap procedury windykacyjnej
To etap egzekucji administracyjnej. Do egzekucji niepodatkowych należności budżetowych, którymi są m.in. należności z tytułu zwrotu płatności dokonanych w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Polecamy serwis: Fundusze unijne