Urszula Ajersz
dyrektor ds. marketingu i PR, Krajowa Agencja Poszanowania Energii
Jak wskazuje praktyka, jednym z ważniejszych powodów niepodejmowania przez polskie gminy niezbędnych działań w zakresie planowania energetycznego jest ogólny charakter zapisanego w prawie tego zobowiązania, bez podania terminów wykonalności oraz sankcji w przypadku jego niewykonania. Również brak odpowiednich doświadczeń w zakresie tworzenia lokalnego ładu energetycznego opartego na racjonalizacji użytkowania i wykorzystania lokalnych zasobów energii i paliw powoduje w konsekwencji bierność gmin.
Pomimo braku określenia w ustawie terminu opracowania i uchwalenia założeń do planu zaopatrzenia..., gminy nie powinny odkładać sprawy na przyszłość. Pomijając korzyści wynikające z przygotowanej własnej, opartej na zasadach zrównoważonego rozwoju, lokalnej polityki energetycznej, opracowanie planu może przynieść gminie szereg wymiernych korzyści, również ekonomicznych (np. wpisany w założeniach do planu obowiązek zapewnienia realizacji i finansowania budowy i rozbudowy sieci przez przedsiębiorstwa energetyczne, korzystniejsze stawki opłat za przyłączenie odbiorców do sieci itp.). Należy pamiętać, iż gmina nie występuje jedynie w charakterze regulatora ładu energetycznego na swoim terenie, ale również odgrywa rolę odbiorcy energii i paliw dostarczanych do gminnych obiektów komunalnych. Pełni też funkcję inwestora różnych obiektów użyteczności publicznej, który musi ubiegać się o przyłączenie do sieci cieplnych, elektroenergetycznych i gazowych.
W założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe powinny znaleźć się:
• ocena aktualnego stanu i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe,
• przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych,
• możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych,
• zakres współpracy z innymi gminami.
Projekt założeń powinien być opracowany we współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami energetycznymi, które są zobowiązane do udostępniania zarządom gmin swoich planów rozwoju w zakresie zaspokojenia aktualnego i przyszłego zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Wykonane opracowanie przesyłane jest do władz wojewódzkich i przedstawicieli odbiorców w celu otrzymania opinii i uwag, następnie rada gminy w drodze uchwały przyjmuje opracowany dokument.
Należy stwierdzić, że wynikający z ustawy Prawo energetyczne obowiązek przygotowania założeń do planów zaopatrzenia..., przez gminy jest realizowany w niewystarczającym stopniu. W chwili obecnej tylko około 500 polskich gmin (20 proc.) posiada ten dokument (na ogólną liczbę gmin - 2492). Dla porównania w Danii na 275 gmin około 100 (36 proc.) posiada plany zaopatrzenia w ciepło (planowanie w zakresie zapotrzebowania na energię elektryczną odbywa się na szczeblu centralnym).W Niemczech nie ma ustawowego obowiązku opracowania planu energetycznego. Można jednak stwierdzić, iż wszystkie większe miasta niemieckie powyżej 250 tys. mieszkańców posiadają tzw. Energiekonzepte - czyli koncepcję zaopatrzenia w energię. Fakt, iż w większości krajów zachodnich nie ma ustawowego obowiązku przygotowania planu energetycznego przez gminy, wynika zapewne z konkurencyjnego charakteru ich rynków energetycznych.
AO