Czy po wejściu w życie uchwalonej 5 lipca 2019 r. nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (co nastąpiło 6 września 2029 r.) rada gminy może wprowadzić prawo do nieselektywnej zbiórki odpadów komunalnych oraz ustalić stawkę opłaty dla takiej metody zbierania odpadów?
Nie. Po 6 września 2019 r. rada gminy nie może ani wprowadzić nieselektywnej zbiórki odpadów komunalnych, ani też ustalić opłaty dla takiej metody zbierania odpadów w miejscu ich wytworzenia.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) obowiązującej od 6 września 2019 r., ustawodawca zobowiązuje jednostki samorządu terytorialnego do dostosowania uchwał wydanych przed dniem wejścia w życie tej nowelizacji, do jej przepisów. Dostosowanie uchwał powinno nastąpić w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji, a więc do 6 września 2020 r.
W związku z powyższym każda dokonana po tym terminie zmiana uchwał organu stanowiącego związana z szeroko pojętą gospodarką odpadami komunalnymi powinna uwzględniać stan prawny po nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Stosownie do art. 1a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.) w zakresie nieuregulowanym przez ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustawodawca odsyła do stosowania ustawy o odpadach.
Stosownie do art. 23 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach odpady są zbierane w sposób selektywny. Zatem nie ma możliwości, aby dokonując dostosowania uchwały dotyczącej wyboru metody ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ustalając stawkę takiej opłaty wprowadzać w uchwale podjętej po 6 września 2019 r. prawo do prowadzenia nieselektywnej zbiórki odpadów w miejscu ich wytwarzania. Powoduje to w konsekwencji brak możliwości określenia stawki opłaty za prowadzenie nieselektywnej zbiórki odpadów, gdyż ustalenie takiej stawki pozostaje w sprzeczności z art. 6k ust. 2a u.c.p.g.
Zatem w stanie prawnym obowiązującym po 6 września 2019 r. nie można zarówno wprowadzać w uchwale prawa do nieselektywnej zbiórki odpadów, jak i wprowadzać stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zbieranymi i odbieranymi z miejsc ich powstawania w sposób nieselektywny.
Stanowisko takie potwierdza rozstrzygnięcie nadzorcze Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z 19 grudnia 2019 r. (nr 243/2019). W ocenie RIO w Zielonej Górze po 6 września 2019 r. rada gminy nie ma możliwości ani wprowadzać prawa do nieselektywnej zbiórki odpadów, ani też opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zbieranymi w sposób nieselektywny.
Ponadto należy wskazać, że zgodnie z obowiązującymi od 6 września 2019 r. przepisami opłata za brak selektywnej zbiórki odpadów ma charakter sankcyjny. Jej wysokość wynosi nie mniej niż dwukrotna wysokość i nie więcej niż czterokrotna wysokość stawki opłaty podstawowej za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustalonej przez radę gminy dla odpadów zbieranych i odbieranych w sposób selektywny.
Podobne stanowisko prezentuje Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocławiu w rozstrzygnięciu nadzorczym z 11 grudnia 2019 r. (nr 123/2019). W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia czytamy m.in., że ustalenie (po 6 września 2019 r.) przez radę gminy stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi z podziałem na selektywny i nieselektywny sposób odbioru odpadów świadczy o tym, że rada gminy dopuszcza gromadzenie odpadów w sposób nieselektywny, co jest sprzeczne z obowiązującymi przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Jej przepisy nie dają obecnie radzie gminy możliwości ustalenia opłaty za odbiór odpadów zbieranych w sposób nieselektywny, a zobowiązują radę do ustalenia odpłaty podwyższonej (a więc o sankcyjnym charakterze) za niewypełnienie przez właścicieli nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
Michał Cyrankiewicz
prawnik, dziennikarz, autor licznych publikacji z zakresu ustroju gmin, finansów publicznych, gospodarki komunalnej i samorządowego prawa pracy
Podstawy prawne
-
art. 9 ust. 1 ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1579)
-
art. 23 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 701; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1579)
-
art. 6k ust. 2a ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 2010; ost. zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2020)