Czy mieszkaniec nieruchomości gminnej może skarżyć uchwałę o opłatach za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie art. 101 ustawy o samorządzie terytorialnym?
Odpowiedź
Nie. Mieszkaniec nie może zaskarżyć takiej uchwały, gdyż nie jest właścicielem nieruchomości. Nie ma w związku z tym prawa do skorzystania z art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym uzależniona jest więc od posiadania interesu prawnego.
Uzasadnienie
Mieszkaniec, jako skarżący uchwałę, musi wykazać przed WSA, że poprzez podjęcie zaskarżonej uchwały nastąpiło naruszenie jego interesu prawnego lub uprawnienia. Jeżeli tego nie zrobi, to nie może skutecznie wnieść skargi w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. W takiej sytuacji sąd skargę odrzuci.
Kluczowy jest tu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.). Przepis wprowadza definicję legalną pojęcia „właściciel nieruchomości”. Są nimi właściciele, współwłaściciele, użytkownicy wieczyści oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością.
Ważny jest też ust. 3 artykułu 2 u.c.p.g. Wprowadza bowiem normę stanowiącą, że jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkiem wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokalu, to obowiązki właściciela nieruchomości wspólnej oraz właściciela lokalu obciążają wspólnotę mieszkaniową albo spółdzielnię mieszkaniową. Z obu wskazanych podstaw prawnych wynika, że mieszkaniec nieruchomości nie ma prawa do skarżenia uchwały, o którą pyta Czytelnik.
WAŻNE
Osoba nieposiadająca interesu prawnego nie może poszukiwać ochrony na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego. Sąd przede wszystkim bada legitymację skarżącego do wniesienia skargi. Dopiero ustalenie, że ten warunek został spełniony, pozwala sądowi przystąpić do merytorycznej oceny zasadności zarzutów skargi.
Przykład
Mieszkaniec lokalu komunalnego w budynku pod zarządem zakładu gospodarowania nieruchomościami zaskarżył uchwałę o opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Skarżący upatrywał swoją legitymację procesową w tym, że jest mieszkańcem lokalu komunalnego w budynku.
Sprawa trafiła do sądu. Ostatecznie NSA stwierdził w postanowieniu z 2 sierpnia 2021 r. (sygn. akt III FSK 4097/21), że mieszkaniec nie może skutecznie wnieść skargi, ponieważ nie jest właścicielem nieruchomości w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 albo ust. 3 u.c.p.g. Jest jedynie mieszkańcem nieruchomości komunalnej zabudowanej budynkiem wielolokalowym. Nieruchomość znajduje się w zarządzie zakładu gospodarowania nieruchomościami - i to ów zakład jest podmiotem wykonującym obowiązki właściciela. Tym samym jest podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi.
Sam fakt partycypowania w ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez poszczególnych mieszkańców nie tworzy po stronie skarżącego uprawnienia do składania skarg na uchwały rady gminy w tym zakresie.
Nie ulega wątpliwości, że mieszkaniec posiada interes faktyczny. Uchwała ma bowiem wpływ na sytuację skarżącego jako mieszkańca nieruchomości i jako osoby korzystającej z usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Istnienie interesu faktycznego nie jest jednak tożsame z interesem prawnym.
🅒 🅟
Podstawy prawne
-
art. 2 ust. 1 pkt 4 i ust. 3 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 888)
-
art. 101 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372)
Tomasz Król
prawnik, ekspert z zakresu prawa administracyjnego i podatkowego, prawnik kancelarii prawnej, wykładowca
Gazeta Samorządu i Administracji