10 sierpnia br. weszła w życie ustawa z dnia 16 maja 2011 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 153, poz. 901). Przepisy wprowadzają zmiany w zakresie renty planistycznej.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym stanowi, że obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem.
Nowelizacja wprowadzona ustawą z dnia 16 maja 2011 r. formułuje natomiast zasadę, zgodnie z którą w sytuacji, gdy uchwalenie planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego nastąpiło po dniu 31 grudnia 2003 r., w związku z utratą mocy przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony przed dniem 1 stycznia 1995 r., reguła opisana powyżej, w odniesieniu do wzrostu wartości nieruchomości, nie znajdzie zastosowania, o ile wartość nieruchomości (określona przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym przed dniem 1 stycznia 1995 r.) jest większa, niż wartość nieruchomości określona przy uwzględnieniu faktycznego sposobu jej wykorzystywania po utracie mocy tego planu.
Czytaj także: WSA: Opłata planistyczna tylko w planie zagospodarowania przestrzennego>>
W takim przypadku wzrost wartości nieruchomości stanowi różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu nowego planu miejscowego a jej wartością określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w planie miejscowym uchwalonym przed dniem 1 stycznia 1995 r.
Zmiana wprowadzona nowelizacją sprowadza się do tego, że obowiązek zapłaty renty planistycznej nie powstanie, jeżeli wartość terenu określona zgodnie z jego przeznaczeniem w planie miejscowym uchwalonym przed 1 stycznia 1995 r. była wyższa bądź nie uległa zmianie na skutek uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego po 31 grudnia 2003 r.
Aby jednak wyjątek ten znalazł zastosowanie, wartość nieruchomości określona przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym przed dniem 1 stycznia 1995 r. musi być większa, niż wartość nieruchomości określona przy uwzględnieniu faktycznego sposobu jej wykorzystywania po utracie mocy tego planu.
Z opisywaną sytuacją zetkniemy się tam, gdzie miejscowe plany wygasły w terminie ustalonym powyżej na mocy art. 87 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Stanowi on, iż miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone przed dniem 1 stycznia 1995 r., które obowiązywały w dniu wejścia w życie ustawy z 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zachowują moc do czasu uchwalenia nowych planów, jednak nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2003 r.
Wprowadzany wyjątek będzie dotyczył tych przypadków, z którymi możemy mieć do czynienia do momentu objęcia miejscowymi planami wszystkich terenów, na których przed dniem 1 stycznia 1995 r. była prowadzona polityka planistyczna, lecz później właściwe organy nie podjęły w omawianym zakresie odpowiedniej uchwały.
Nowelizacja stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia TK z 9 lutego 2010 r. (sygn. akt P 58/08), stwierdzającego niezgodność przepisu art. 37 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z art. 2 i art. 32 Konstytucji RP.
W sprawie będącej przedmiotem analizy TK, miejscowy plan zagospodarowania utracił moc na mocy art. 87 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W momencie uchwalenia kolejnego miejscowego planu, ponad rok od wygaśnięcia starego planu, właściciele nieruchomości zostali obciążeni obowiązkiem wniesienia opłaty wynikającej ze wzrostu wartości nieruchomości po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego (art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
TK uznał, że sytuacja właścicieli nieruchomości położonych tam, gdzie ustawy nowe plany miejscowe uchwalono po wygaśnięciu starych, różni się od sytuacji innych właścicieli nieruchomości położonych tam, gdzie, zgodnie z ustawą, nowe plany zastąpiły stare w trakcie ich obowiązywania. Zdaniem TK wzrost wartości nieruchomości powinien być rozpatrywany jako skutek uchwalenia nowego planu miejscowego bezpośrednio po poprzednim, a nie jako efekt utraty ciągłości planowania i stworzenia sytuacji okresowego braku jakiegokolwiek planu z jego konsekwencjami związanymi z opłatami."
Czytaj także: Renta planistyczna - zasady pobierania opłaty>>
Michał Kaczmarek
samorzad.infor.pl