Podstawą ubiegania się o środki MKiDN są programy operacyjne. Określają one cele, zadania, typy projektów, alokację finansową, uprawnionych wnioskodawców, tryb naboru i wyboru wniosków, kryteria oceny. Programy takie są ogłaszane przez MKiDN co roku. W tym roku wnioski o pomoc finansową można składać w ramach 12 programów operacyjnych. Niektóre z nich posiadają priorytety.
Każdy program operacyjny oraz priorytet tego programu zarządzany jest przez wyznaczony przez ministra departament lub instytucję zarządzającą. Zadaniem takiej instytucji jest dbanie o prawidłowy i terminowy sposób rozpatrywania wniosków. Każdy program oraz priorytet ma zespół sterujący, powołany także przez ministra. Jego zadaniem jest ocena merytoryczna wniosków oraz przygotowanie dla ministra listy preferencji wraz z proponowaną wysokością dotacji. W pracach zespołów mogą brać udział nie tylko pracownicy MKiDN, ale także zewnętrzni eksperci.
Podstawowe grupy uprawnionych wnioskodawców mogących aplikować do programów to m.in. jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe. Warunkiem otrzymania dotacji jest złożenie poprawnego pod względem formalnym wniosku do właściwego programu operacyjnego w określonych terminach. Obowiązujący obecnie termin to 10 września. W przypadku gdy pozostaną wolne środki, MKiDN może ogłosić nowy termin naboru wniosków.
Podstawowe informacje, które muszą zostać zawarte we wniosku, obejmują dane dotyczące wnioskodawcy, opis programu, szczegółowy kosztorys zadania z podaniem źródeł finansowania, harmonogram realizacji zadania, oświadczenia o niezaleganiu z płatnościami na rzecz podmiotów publiczno-prawnych, posiadanie zasobów rzeczowych i kadrowych niezbędnych do realizacji zadania. Należy dołączyć także właściwe dla danego programu załączniki, np. wypis z rejestru, statutu, pozwolenie na budowę, tytuł prawny do nieruchomości, bilanse itp.
Procedura rozpatrywania wniosków powinna zakończyć się w ciągu dwu tygodni od daty zakończenia naboru.
Odrębna procedura ubiegania się o dotacje została przewidziana dla tych jednostek samorządu terytorialnego, które przejęły od państwa różne instytucje kultury i instytucje filmowe wraz z reformą ustrojową, która weszła w życie 1 stycznia 1999 r. Od 1 stycznia 2004 r. ustawa o dochodach jednostek samorządowych oraz wynikające z niej rozporządzenie Rady Ministrów z 14 kwietnia 2005 r. w sprawie zakresu zadań objętych mecenatem państwa, wykonywanych przez samorządowe instytucje filmowe i instytucje kultury oraz udzielania dotacji na te zadania w zasadniczy sposób zmieniła system dotowania ze źródeł państwowych zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Nowe regulacje prawne przesądzają, że o dotacje ubiegać się mogą wszystkie samorządy, nie tylko te, które przejęły instytucje kulturalne od 1 stycznia 1999 r.
Dotacje z budżetu państwa mają charakter celowy i są skierowane na realizację zadań najważniejszych. Ze względu na fakt, że nowa ustawa nakazuje szczególny tryb rozpatrywania wniosków składanych przez te jednostki samorządowe, które przejęły instytucje kulturalne, stworzony został odrębny tryb finansowania, tzw. tryb mecenatu. Mogą też ubiegać się o dotacje z innych programów operacyjnych.
Procedura rozpatrywania wniosków w trybie mecenatu jest analogiczna jak w przypadku programów operacyjnych.
JAN KASPRZYK
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego