Organizator biblioteki, czyli np. jednostka samorządu terytorialnego, ma obowiązek zapewnić: lokal oraz środki na wyposażenie, prowadzenie działalności bibliotecznej (zwłaszcza zakup materiałów bibliotecznych) oraz doskonalenie zawodowe pracowników. Biblioteka może stanowić samodzielną jednostkę organizacyjną albo wchodzić w skład innej jednostki.
Biblioteki publiczne nie mogą być łączone z innymi instytucjami oraz z bibliotekami szkolnymi i pedagogicznymi.
Reorganizacja bibliotek
Jednostka samorządu terytorialnego może łączyć, dzielić lub likwidować biblioteki. Na trzy miesiące przed dniem wydania aktu o połączeniu lub podziale biblioteki trzeba podać do publicznej wiadomości informację o takim zamiarze wraz z uzasadnieniem. Obowiązek ten dotyczy również zmiany statutu biblioteki w części dotyczącej zakresu działania i lokalizacji filii oraz oddziałów. Z kolei o likwidacji biblioteki trzeba poinformować na sześć miesięcy przed wydaniem aktu w tej sprawie.
Połączenie, podział lub likwidacja biblioteki wchodzącej w skład ogólnokrajowej sieci bibliotecznej następuje po zasięgnięciu opinii jednostki sprawującej nadzór merytoryczny nad działalnością biblioteki. Taki wymóg dotyczy również filii bibliotecznych.
Biblioteka samorządu
Gmina organizuje i prowadzi co najmniej jedną gminną bibliotekę publiczną, wraz z odpowiednią liczbą filii i oddziałów oraz punktów bibliotecznych. Powiat organizuje i prowadzi co najmniej jedną powiatową bibliotekę publiczną. Zadania powiatowej biblioteki publicznej może wykonywać, na podstawie porozumienia, wojewódzka lub gminna biblioteka publiczna działająca i mająca swoją siedzibę na obszarze powiatu. Również samorząd województwa musi zorganizować i prowadzić co najmniej jedną bibliotekę publiczną. Biblioteki samorządowe mogą zawierać, za zgodą organizatora, porozumienia z innymi bibliotekami i instytucjami w sprawie wspólnego prowadzenia obsługi bibliotecznej.
Biblioteka publiczna, której organizatorem jest powiat lub miasto na prawach powiatu, działająca w mieście będącym siedzibą samorządu województwa, może wykonywać swoje zadania, na podstawie porozumienia zarządu województwa z organem wykonawczym powiatu lub miasta na prawach powiatu. Porozumienie w szczególności określa wielkość środków finansowych, które wnoszą strony porozumienia, niezbędnych do prowadzenia działalności przez bibliotekę. Podobnie jest w przypadku bibliotek publicznych, których organizatorem jest gmina działająca w mieście będącym siedzibą samorządu powiatowego. Biblioteka taka może wykonywać swoje zadania, na podstawie porozumienia zarządu powiatu z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). Porozumienie powinno zawierać ustalenia w sprawie finansowania działalności biblioteki.
Zadania biblioteki powiatowej
Do zadań powiatowej biblioteki publicznej należy m.in.:
• gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materiałów bibliotecznych służących obsłudze potrzeb informacyjnych, edukacyjnych i samokształceniowych, zwłaszcza dotyczących wiedzy o własnym regionie oraz dokumentujących jego dorobek kulturalny, naukowy i gospodarczy,
• pełnienie funkcji ośrodka informacji biblioteczno-bibliograficznego, organizowanie obiegu wypożyczeń międzybibliotecznych, opracowywanie i publikowanie bibliografii regionalnych, a także innych materiałów informacyjnych o charakterze regionalnym,
• sprawowanie nadzoru merytorycznego w zakresie realizacji zadań przez gminne biblioteki publiczne.
Katarzyna Wilko
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 8-13 oraz art. 18-20a ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. nr. 85, poz. 539 ze zm.).