Nieodpłatna pomoc prawna dla cudzoziemców starających się o ochronę międzynarodową, opieka kuratora nad małoletnimi, czy zapewnienie transportu m.in. osobom niepełnosprawnym do ośrodka recepcyjnego – to niektóre ze zmian, jakie przewiduje projekt ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw. Projekt został przyjęty przez Radę Ministrów 12 maja br.
Nowelizowana ustawa implementuje do polskiego prawa przepisy wspólnego systemu azylowego państw UE, czyli tzw. „pakiet azylowy”.
Najważniejsze zmiany:
Darmowa pomoc prawna dla cudzoziemca
Projekt ustawy zakłada m.in. wprowadzenie nieodpłatnej pomocy i informacji prawnej dla cudzoziemców wnioskujących o przyznanie ochrony międzynarodowej oraz cudzoziemców, których pozbawia się tej ochrony.
Darmowej pomocy prawnej będą udzielali adwokaci i radcowie prawni oraz organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego, wpisane na listę prowadzoną przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Organizacje muszą mieć podpisane umowy z radcami prawnymi lub adwokatami bądź zatrudniać osoby niebędące adwokatem lub radcą prawnym, a spełniające określone warunki (absolwent prawa posiadający m.in. 3-letnie doświadczenie związane ze świadczeniem pomocy prawnej w sprawach o udzielenie ochrony międzynarodowej).
Pomoc prawna będzie udzielana w wyznaczonych punktach pomocy prawnej i poza nimi, m.in. w strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców. Rozmowa z prawnikiem będzie się odbywała w języku zrozumiałym dla cudzoziemca. Cudzoziemiec będzie mógł skorzystać z pomocy wybranego przez siebie świadczeniodawcy.
Pomoc prawna w ramach postępowań odwoławczych (od decyzji odmawiających albo pozbawiających ochrony międzynarodowej), będzie polegała na sporządzeniu odwołania od decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców oraz pracy w charakterze pełnomocnika strony (cudzoziemca) w postępowaniu przed organem II instancji.
Nieodpłatna pomoc prawna będzie przysługiwała w razie wydania cudzoziemcowi przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców decyzji m.in. o:
- odmowie nadania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej,
- umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej,
- przekazaniu cudzoziemca do państwa członkowskiego UE odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i umorzeniu postępowania,
- pozbawieniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.
Pomoc tłumacza w postępowaniu uchodźczym
Dyrektywa unijna przewiduje, by podczas przesłuchania cudzoziemcy otrzymali bezpłatną pomoc tłumacza, w języku dla siebie zrozumiałym. Nowością jest, że na wniosek cudzoziemca, osoba przesłuchująca oraz tłumacz mogą być tej samej płci, co cudzoziemiec.
Ochrona międzynarodowa cudzoziemca
Cudzoziemiec będzie składał wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej osobiście, w dowolnym oddziale Straży Granicznej i placówce SG. Natomiast osoby niepełnosprawne, w podeszłym wieku, kobiety ciężarne, osoby samotnie wychowujące dzieci, bądź też osoby przebywające np. w szpitalu – którym trudno byłoby złożyć wniosek osobiście, będą mogły złożyć za pośrednictwem poczty pisemną deklaracje zamiaru złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. W takiej sytuacji Straż Graniczna nie później niż w terminie 3 dni umożliwi cudzoziemcom złożenie wniosku.
Zobacz również: Bezpłatne porady prawne dla osób potrzebujących
Cudzoziemiec będzie mógł złożyć wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej w imieniu osób pozostających na jego utrzymaniu oraz w imieniu współmałżonka i małoletniego dziecka, w tym dziecka przysposobionego. Jednocześnie osoba pozostająca na utrzymaniu wnioskodawcy, jeśli tak zdecyduje, będzie mogła złożyć wniosek samodzielnie, we własnym imieniu. Straż Graniczna poinformuje ją, iż istnieję taka możliwość na osobności, tak by współmałżonek nie mógł wpływać na jego/jej decyzję.
Opieka kuratora nad małoletnimi cudzoziemcami
Jako nowe rozwiązanie proponuje się, by w imieniu małoletniego pozostającego bez opieki, wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej składał kurator albo przedstawiciel organizacji międzynarodowej lub pozarządowej – zajmującej się udzielaniem pomocy cudzoziemcom, w tym także prawnej. Natomiast Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie odpowiedzialny za działania mające na celu odnalezienie krewnych małoletniego bez opieki, w tym m.in. poprzez nawiązanie kontaktu z międzynarodowymi organizacjami pozarządowymi, czy zainicjowaniu poszukiwań jego krewnych.
Nowe zadania Straży Granicznej
Straż Graniczna będzie odpowiedzialna za zapewnienie transportu osobom niepełnosprawnym, osobom w podeszłym wieku, kobietom ciężarnym, rodzicom samotnie wychowującym małoletnie dzieci do ośrodka recepcyjnego (ośrodka przyjmującego osoby ubiegające się o udzielenie ochrony międzynarodowej), a w uzasadnionych przypadkach – wyżywienie podczas tego transportu.
Nowe zadania dla Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców będzie pełnił funkcję punktu kontaktowego do udzielania innym państwom członkowskim UE informacji w sprawach udzielania ochrony międzynarodowej lub pozbawienia ochrony międzynarodowej.
Projekt ustawy był konsultowany z organizacjami społecznymi, w tym m.in. z: Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Międzynarodową Organizacją do Spraw Migracji, Urzędem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR), Stowarzyszeniem Amnesty International oraz Stowarzyszeniem Interwencji Prawnej. Projekt został uzgodniony również międzyresortowo.
Teraz projekt nowelizacji ustawy zostanie skierowany pod obrady Parlamentu.
Przepisy projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz niektórych innych ustaw powinny wejść w życie, zgodnie z przepisami unijnymi, do 20 lipca br. Polska powinna wdrożyć do swojego porządku prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu i Rady z 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, dyrektywy PE i Rady z 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową, dyrektywy PE i Rady z 26 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca.
Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych
Polecamy serwis: Opieka społeczna