Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) nie jest instrumentem finansowym odpowiednim dla wszystkich zadań publicznych. Jednym z kryteriów zastosowania PPP jest wartość zadania. Uważa się, że warto stosować partnerstwo dla przedsięwzięć o znacznej wartości (powyżej 10 mln euro), która uzasadnia wysokie koszty przygotowania oraz zapewnia atrakcyjny zwrot dla inwestorów prywatnych. W sytuacjach kiedy partnerstwo publiczno-prywatne jest rozważane dla przedsięwzięć o mniejszej wartości, jak na przykład szkoły czy boiska osiedlowe, powierza się partnerowi prywatnemu budowę i eksploatację kilkunastu lub kilkudziesięciu takich obiektów. Korzyścią z partnerstwa publiczno-prywatnego jest nie tylko pozyskanie finansowania w sytuacji niedoboru środków publicznych oraz mniejsze koszty świadczenia tych usług, lecz przede wszystkim możliwość umownego określenia i egzekwowania standardów ich świadczenia przez okres kilkudziesięciu lat.
Istnieje wiele innych opcji finansowania zadań publicznych oraz możliwości współpracy z podmiotami prywatnymi, takich jak np. koncesje budowlane. Tak więc, po podjęciu decyzji o realizacji inwestycji o dużej wartości przez samorząd należy wykonać analizę opcji finansowania inwestycji oraz ewentualnie przetestować zasadność współpracy z podmiotem prywatnym. Dopiero wówczas gdy wyniki wstępnych analiz wskażą, że partnerstwo-publiczno prywatne może być właściwą formułą konieczne jest zbadanie zainteresowania potencjalnych inwestorów, a następnie wykonanie analiz: ekonomiczno-finansowej, prawnej oraz ryzyk.
Rzetelnie wykonane analizy potwierdzają wykonalność projektu, wspierają kształtowanie struktury transakcji oraz stworzenie kryteriów dla przetargu na wyłonienie inwestora, a także pozwalają na uniknięcie realizacji projektów PPP w sytuacji, kiedy okazałyby się nieopłacalne.
Komisja Europejska promuje PPP jako alternatywę dla finansowania środkami pomocowymi. Dopuszczalne jest również tworzenie tzw. hybrydowych modeli PPP polegających na równoczesnym wykorzystaniu kapitału prywatnego, środków UE oraz ewentualnie krajowych środków publicznych. Najbardziej rozpowszechnione modele hybrydowych PPP to: klasyczna hybryda i ring fencing.
W pierwszym przypadku partner prywatny jest odpowiedzialny za budowę oraz wieloletnią eksploatację infrastruktury, zapewnia finansowanie, w tym aplikuje o środki UE. Wartość dofinansowania UE zmniejsza kwotę nakładów inwestycyjnych ponoszonych przez partnera prywatnego i redukuje płatności podmiotu publicznego dla inwestora. Inwestor prywatny musi być wybrany drogą przetargu przed rozpoczęciem procedury aplikacyjnej. Istnieje ryzyko, że partner prywatny nie pozyska finansowania UE i to jest ryzyko, które tradycyjnie bierze na siebie sektor publiczny. W przypadku nieuzyskania grantu jego równowartość jest zapewniona przez samorząd lub przetarg na wybór koncesjonariusza zostaje anulowany.
Natomiast w modelu ring fencing - finansowanie przedsięwzięcia (np. budowa drogi) zostaje rozdzielone na dwie oddzielne części (odcinki dróg): część realizowaną metodą PPP oraz część realizowaną metodą tradycyjną. Sektor publiczny aplikuje o dotację UE oraz zapewnia wkład własny na realizację swojej części. Po zakończeniu inwestycji obie części są oddawane w koncesję partnerowi prywatnemu. Ta metoda nie pozwala na pełną realizację korzyści z tytułu PPP z tytułu całej inwestycji.
Struktury hybrydowe mają wiele zalet, niemniej ich przygotowanie jest bardziej kosztowne i dłuższe niż przygotowanie zwykłych transakcji PPP.
ALINA SARNACKA
Manager; Transport Infrastructure, Public Sector Team, Pricewater- houseCoopers