Zmiany mają bowiem stanowić wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 lipca 2012 r. (sygn. akt P 59/11; patrz: www.administracja3.inforlex.pl), który uznaje art. 2 ust. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, dotyczący pominięcia okresu urlopu macierzyńskiego jako okresu umożliwiającego nabycie prawa do trzynastki w zmniejszonej wysokości przy nieprzepracowaniu co najmniej 6 miesięcy, za niezgodny z Konstytucją RP.
Zakwestionowany przepis ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym określa zasady nabywania prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w przypadku, gdy pracownik/nauczyciel nie przepracował wymaganych co najmniej 6 miesięcy. Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadku:
1) nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
2) zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż 3 miesiące;
3) powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
4) rozwiązania stosunku pracy w związku z:
• przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
• przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
• likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
• likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
5) podjęcia zatrudnienia:
• w wyniku przeniesienia służbowego,
• na podstawie powołania lub wyboru,
• w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
• w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
• po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
6) korzystania:
• z urlopu wychowawczego,
• z urlopu dla poratowania zdrowia,
• przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego;
7) wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika – art. 2 ust. 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym.
Dotychczasowe przepisy ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym przyznawały prawo do trzynastki pracownikom/nauczycielom, którzy w danym roku kalendarzowym nie przepracowali wymaganych 6 miesięcy ze względu na fakt korzystania z urlopu wychowawczego.
Zobacz również: Trzynastki za 2012 r. - bez dodatkowych pieniędzy dla samorządów
Ograniczenie przywileju otrzymania trzynastki w takim szczególnym przypadku tylko do urlopu wychowawczego naruszyło art. 32 ust. 2 w zw. z art. 71 ust. 2 Konstytucji RP. Zgodnie z tymi przepisami, wszyscy są wobec prawa równi i mają prawo do równego traktowania, a matka przed urodzeniem dziecka i po nim ma prawo do szczególnej pomocy władz publicznych. Według Trybunału oznacza to, że ustawodawca nie zrealizował konstytucyjnego nakazu zapewnienia szczególnej pomocy władz publicznych matkom przed urodzeniem dziecka i po nim. Trybunał zwrócił uwagę, że istotnym przejawem realizowania przez władze publiczne obowiązku szczególnej pomocy matkom przed urodzeniem dziecka i po nim jest przyznanie pracownicy – matce (również pracownikowi – ojcu) prawa do urlopu macierzyńskiego. Matka nie może zrzec się uprawnienia do urlopu macierzyńskiego, ale zobowiązana jest wykorzystać go w wymiarze co najmniej 14 tygodni (art. 180 k.p.).
Projekt zmian ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym przewiduje zatem dodanie nowych regulacji, zgodnie z którymi pracownicy korzystający z urlopu macierzyńskiego, a także z dodatkowego urlopu macierzyńskiego nabędą prawo do trzynastki pomimo nieprzepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym.
Zmiany będą uwzględniały także prawo pracownika – ojca korzystającego z urlopu macierzyńskiego (art. 180 § 5 k.p.), dodatkowego urlopu macierzyńskiego (art. 1822 k.p.) lub urlopu ojcowskiego (art. 1823 k.p.) do trzynastki, mimo nieprzepracowania u danego pracodawcy wymaganych 6 miesięcy.
Formą realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego będzie zatem rozszerzenie art. 2 ust. 3 pkt 6 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Nowy, rozszerzony katalog uprawni pracowników/nauczycieli do trzynastki, jeżeli z powodu korzystania z:
• urlopu macierzyńskiego,
• dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
• urlopu ojcowskiego,
• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego nie przepracują oni wymaganych 6 miesięcy w danym roku kalendarzowym.
W projekcie wskazano również, że zmienione przepisy ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym powinny zostać zastosowane do trzynastek wypłacanych za 2012 r.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego i planowane zmiany przepisów ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym nie dają prawa pracownikom/ nauczycielom do dochodzenia prawa do trzynastek za lata wcześniejsze. Tym samym pracownicy/nauczyciele, którzy korzystali np. z urlopu macierzyńskiego we wcześniejszych latach (począwszy od 2011 r.) i w związku z tym nie przepracowali wymaganych do trzynastki 6 miesięcy, nie mają prawa do występowania z roszczeniem o wypłatę nienależnych im wówczas trzynastek.
Polecamy serwis: Oświata