Gmina chce przenieść gimnazjum do innej miejscowości. Nie będzie się to wiązać ze zmianą jego obwodu. Dlatego czytelnik zwrócił się do nas z pytaniem, czy w takiej sytuacji trzeba zastosować procedurę, jak przy likwidacji szkoły i tworzeniu nowej? Czy można przenieść siedzibę szkoły bez tylu formalności?
Nie ma przepisów regulujących wprost przeniesienie siedziby szkoły. W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się jednak pogląd, że jest to możliwe bez stosowania procedury obowiązującej przy likwidacji i tworzeniu szkoły. Najważniejszą kwestią, zwłaszcza w przypadku szkół, w których realizowany jest obowiązek szkolny, jest zmiana sieci szkół, co powinna dokonać rada gminy stosowną uchwałą (por. wyroki NSA: z 22 marca 2011 r., sygn. akt I OSK 2121/10 i z 18 lipca 2008 r., sygn. akt I OSK 235/08; wyrok WSA w Warszawie z 15 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 1655/07).
Zobacz również: Stan nieczynny i odprawa w przypadku wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela
Jak wskazał NSA we wspomnianym wyroku z 22 marca 2011 r., brak jest podstaw do rozszerzającej wykładni pojęcia „likwidacja szkoły” i obejmowania tym terminem także przeniesienia siedziby szkoły. Nawet przeniesienie siedziby szkoły do innej miejscowości nie unicestwia bytu prawnego określonej placówki, gdyż szkoła w sensie prawnym istnieje nadal. Nie łączy się też (w odróżnieniu od likwidacji szkoły) z przeniesieniem uczniów do innej szkoły publicznej w celu kontynuowania nauki (art. 59 ust. 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty; dalej: u.s.o.) ani z przekazaniem dokumentacji zlikwidowanej szkoły organowi prowadzącemu (art. 59 ust. 3 u.s.o.), ani ze zwolnieniami wszystkich nauczycieli czy innych pracowników szkoły. Zmiana siedziby szkoły musi być powiązana z regulacjami dotyczącymi zmiany sieci szkół, o której mowa w art. 17 u.s.o. Siedziba szkoły jest bowiem jednym z ogniw takiej sieci. Zmiana każdego z elementów przedmiotowego układu wymaga zatem zmiany obowiązującej w gminie sieci szkół. Artykuł 17 u.s.o. określa wymogi prawne, jakim musi odpowiadać sieć szkół publicznych, stanowiąc, że należy ją tak zorganizować, aby zapewniała wszystkim uczniom możliwość pobierania nauki w zakresie obowiązku szkolnego. W związku z tym, zgodnie z art. 17 ust. 2 u.s.o., szkoły powinny być tak rozmieszczone, by droga dziecka z domu nie przekraczała określonych odległości od miejsca zamieszkania uczniów do szkoły, a więc do jej siedziby. W przypadku przekroczenia takich wymagań co do drogi, dzielącej dziecko od szkoły, a także w razie niepełnosprawności ucznia, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej. Kompetencje stanowiące w tym przedmiocie ustawodawca w art. 17 ust. 4 u.s.o. przypisał radzie gminy. To ona, w drodze uchwały, ustala plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez gminę, a także określa granice obwodów tych szkół.
Akt założycielski szkoły publicznej określa m.in. jej siedzibę (art. 58 ust. 1 u.s.o.). Oznaczenie siedziby gimnazjum powinno znaleźć się też w jego statucie (§ 1 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół). W związku z przeniesieniem gimnazjum do innej miejscowości potrzebna będzie więc też zmiana jego aktu założycielskiego i statutu. Zmiany aktu założycielskiego powinna dokonać rada gminy w drodze uchwały (art. 58 ust. 6 w zw. z art. 5c pkt 1 u.s.o.). Natomiast przygotowanie projektu zmian statutu jest zadaniem rady pedagogicznej, zaś uchwalenie – rady szkoły (art. 42 ust. 1 u.s.o.).
JAROSŁAW ŻAROWSKI
Autor jest specjalistą w zakresie spraw samorządowych i oświatowych
Podstawy prawne
● art. 5c pkt 1, art. 17, art. 42 ust. 1, art. 58 ust. 1 i 6 oraz art. 59 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 642)
● § 1 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz. 624; ost. zm. Dz.U. z 2007 r. nr 35, poz. 222)
Polecamy serwis: Oświata