1 października – Światowy Dzień Ptaków
Dzień został ustanowiony w 1906 r. podczas ratyfikacji Konwencji o ochronie ptaków pożytecznych dla rolnictwa.
Współcześnie żyje 9 300 gatunków ptaków. Wiele gatunków jest w Czerwonej Księdze Ginących Gatunków. Najbardziej zagrożone są gatunki wodne. Na terenach Azji w ostatnich latach wyginęło prawie 50 proc. gatunków wodnych ptaków.
W Polsce Czerwoną Księgę Zwierząt opracowano w 1992 r.
Dla ochrony ptaków Unia Europejska wydała dwie Dyrektywy: Ptasią 92/43/EWG z 1992r i Siedliskową 79/409/EWG z 1979 r. Na podstawie tych Dyrektyw wyznaczone zostały tereny cenne pod nazwą Natura 2000.
Ochrona gatunkowa obejmuje 85 gatunków polskich ptaków. Całkowitej ochronie podlegają wszystkie gatunki w okresie gniazdowania i wychowywania młodych.
4 października – Światowy Dzień Ochrony Zwierząt
Dzień został ustanowiony na konferencji ekologicznej we Florencji w 1931 r.
W 2006 r. została wydana ustawa określająca 4 października Dniem Ochrony Zwierząt.
W Polsce jest ponad 140 gatunków zwierząt chronionych prawnie. Są to: pająki, owady, mięczaki, ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki.
Ochrona gatunkowa to działalność, która na podstawie odpowiednich przepisów prawnych zmierza do zapewnienia trwałego zachowania gatunków zwierząt występujących w przyrodzie w stanie dzikim. W odniesieniu do objętych ochroną gatunkową zwierząt zabrania się: zabijania, preparowania, płoszenia, odłowu i przetrzymywania w niewoli. Zabrania się też umyślnego niszczenia ich gniazd, nor, legowisk i żeremi. Niedozwolone jest niszczenie jaj, osobników młodocianych. Przepisy zabraniają też fotografowania i filmowania w okresie rozrodu i wychowu młodych w ich ostojach i miejscach rozrodu. Ochrona gatunkowa wprowadza zakaz handlu żywymi i martwymi osobnikami i wywożenia poza granice kraju.
Organem nadającym status prawny ochrony gatunkowej jest Minister Środowiska w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa.
W skali globalnej ochroną gatunkową zajmuje się stała Komisja ds. Ginących Roślin i Zwierząt przy IUCN.
10 października – Światowy Dzień Drzewa
Obchodzony jest od 1872 roku. Wymyślił go Juliusz Sterling Morton, amerykański znawca przyrody, niepodważalny autorytet w kwestiach rolnictwa i leśnictwa. Przekonał amerykanów do sadzenia drzew. Twierdził, że „inne święta służą jedynie przypomnieniu, dzień drzewa wskazuje zaś na przyszłość”. Jego apel okazał się skuteczny, przy pierwszych obchodach amerykanie zasadzili ponad milion drzew.
Idea Mortona dotarła do Europy dopiero na początku lat 50, ubiegłego wieku.
Polski Dzień Drzewa organizowany jest m. in. przez Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych, Organizacje Pozarządowe, placówki oświatowe.
W Polsce liderem promocji sadzenia drzew, czy prezentowania cennych „osobników” jest Klub Gaja.
Do akcji sadzenia drzew dołączmy apel o zamienienie wszelkich domowych papierowych faktur i wyciągów bankowych na formę elektroniczną.
Czytaj także: Ochrona przyrody – dziedzictwa i bogactwa narodowego (cz.1)>>
16 października – Światowy Dzień Żywności
Dzień ustanowiony w 1979 r. przez FAO (Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa).
Problemem współczesnych społeczeństw jest obecnie duża nadwaga nawet u dzieci. Niezbędna więc jest promocja zdrowego odżywiania. Dzienne dieta powinna być zbilansowana, oparta o zasady tzw. piramidy zdrowia. Charakteryzuje się ona wysokim spożyciem pokarmów pochodzenia roślinnego.
Bazą dla codziennych posiłków powinna być skrobia czyli węglowodany: chleb, płatki owsiane, ryż, makaron, ziemniaki, kasze. Zaspakajają one 60 proc. dziennego zapotrzebowania na energię. Do węglowodanowych produktów należy dodawać jak najmniejsze ilości tłuszczów, które nie powinny przekraczać 30 proc. dziennego zapotrzebowania na kalorie. Niezbędne do dobrego funkcjonowania organizmu są tłuszcze roślinne ( np: olej rzepakowy, oliwa z oliwek) a nie tłuszcze zwierzęce, zawierające kwasy tłuszczowe nasycone.
W codziennej diecie 10 – 15 proc. wartości energetycznej powinno stanowić białko, podstawowy składnik budulcowy bez którego nie ma mowy o wzroście i regeneracji organizmu. Dobrym dostawcą białka jest: mięso białe (drób, ryby), mięso czerwone (wołowina, wieprzowina, baranina) rośliny strączkowe, orzechy, płatki zbożowe, jaja, mleko, produkty mleczne (jogurty, kefiry, sery).
Szczególne miejsce w piramidzie zdrowia zajmują owoce i warzywa, których dzienne spożycie powinno wynosić co najmniej 500 – 800g. Zjadane powinny być one 5 razy dziennie w różnych formach ( surowe warzywa - owoce, soki, mrożonki, owoce suszone, orzechy a także zupy/wywary. Owoce i warzywa to niezastąpione źródło wielu substancji bioaktywnych. Organizm ludzki nie potrafi ich gromadzić i dlatego ważne jest aby mu je dostarczyć tak często jak to jest możliwe.
Zgodnie z piramidą zdrowia zalecane jest spożywanie codziennie: chleba, makaronów, kasz i innych produktów zbożowych, ryżu, ziemniaków, warzyw, owoców, olei roślinnych, serów i jogurtów. Kilka razy w tygodniu zalecane jest zjedzenie: ryb, drobiu, jaj, słodyczy a kilka razy w miesiącu czerwonego mięsa.
dr Hanna Sztrantowicz
samorzad.infor.pl