REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona przyrody – dziedzictwa i bogactwa narodowego (cz.1)

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Hanna Sztrantowicz

REKLAMA

Zmiany klimatu, przekształcenia antropogeniczne środowiska powodują zubożenie wielu naturalnych siedlisk na całej kuli ziemskiej. Dla zachowania zagrożonych terenów podejmowane są prawne, organizacyjne i kontrolne działania ochraniające. Prace na rzecz terenów chronionych wykonują rządy, samorządy organizacje społeczne, jednostki naukowo-badawcze. 

Ochrona przyrody (zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody) polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu tworów i składników przyrody.

REKLAMA

Celem ochrony przyrody jest m. in :

•    utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,

•    zachowanie różnorodności biologicznej,

•    ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

•    kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody.

Główne cele ochrony przyrody powinny być uwzględniane w dokumentach opracowywanych przez wszystkie szczeble administracji publicznej a więc:

•    polityce ekologicznej państwa,

•    programach ochrony środowiska przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego: województwa, powiaty, gminy,

•    koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju,

•    strategiach rozwoju województw,

•    planach zagospodarowania przestrzennego województw,

•    strategiach rozwoju gmin,

•    strategiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,

•    miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,

Organy administracji publicznej obowiązane są do zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody.

Obecnie w Polsce istnieją następujące formy ochrony przyrody:

•    parki narodowe,

•    rezerwaty przyrody,

•    parki krajobrazowe,

•    obszary chronionego krajobrazu,

•    obszary Natura 2000,

•    pomniki przyrody,

•    stanowiska dokumentacyjne,

•    użytki ekologiczne,

•    zespoły przyrodniczo- krajobrazowe,

•    ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.

Poszczególne formy ochrony przyrody zostają powołane i są nadzorowane przez różne ograny administracji publicznej.

Czytaj także: Zadania jednostek samorządu terytorialnego w ochronie środowiska>>

Park narodowy

Park narodowy – jest to obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Utworzenie parku narodowego następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Nadzór nad parkami narodowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.

Obszar parku narodowego jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na przyrodę.

REKLAMA

Dla parków sporządza się plany ochrony w których ustala się m. in. miejsca, które mogą być udostępniane oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach. Za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary mogą być pobierane opłaty.

Na terenie Polski znajdują się 23 parki narodowe, których obszar stanowi ok. 1 proc. powierzchni kraju. Najstarszy z nich to Białowieski Park Narodowy utworzony już w 1932 r. , najmłodszy to Park Ujście Warty – powstał w 2001 r. Największym parkiem jest Biebrzański o powierzchni ponad 59 tys. ha, najmniejszy Ojcowski – 2145,6 ha.

Pozostałe parki to: Babiogórski, Bieszczadzki, Bory Tucholskie, Drawieński, Gorczański, Góry Stołowe, Kampinoski, Karkonoski, Magurski, Narwiański, Pieniński, Poleski, Roztoczański, Słowiński, Świętokrzyski, Tatrzański, Wielkopolski, Wigierski, Woliński.

Rezerwat przyrody

Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazu.

REKLAMA

Wyróżnia się rezerwaty ścisłe (wykluczona jakakolwiek ingerencja człowieka) i częściowe (dopuszczone są pewne zabiegi gospodarcze). Ze względu na przedmiot ochrony wyróżnia się rezerwaty: faunistyczne, florystyczne, leśne, krajobrazowe, torfowiskowe, wodne, przyrody nieożywione, stepowe i słonoroślowe.

Ustanowienie rezerwatu przyrody następuje w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska – jako prawo miejscowe. Dyrektor sprawuje również nadzór nad tym obiektem, może również wprowadzić opłaty za wstęp na obszar rezerwatu.

W Polsce wyznaczonych jest 1407 rezerwatów przyrody  w tym ponad 100 ścisłych, o łącznej powierzchni 166 901 ha ( dane z 2006 r.). Pierwszy rezerwat na świecie jest założony w 1826 r. rezerwat cisy w Wierzchlesie w Borach Tucholskich.

Dla realizacji ochrony w parkach narodowych i rezerwatach przyrody zabrania się m. in.:

•    budowy i rozbudowy obiektów budowlanych,

•    chwytania i zabijania dziko występujących zwierząt,

•    pozyskiwania, niszczenia lub umyślnego uszkadzania roślin i grzybów pozyskiwania skał w tym torfu,

•    niszczenia gleb,

•    palenia ognisk i wyrobów tytoniowych,

•    stosowania chemicznych i biologicznych środków ochrony roślin i nawozów,

•    połowu ryb i innych organizmów wodnych,

•    wprowadzania psów,

•    ruchu pojazdów poza drogami publicznymi,

•    zakłócania ciszy,

•    biwakowania z wyjątkiem miejsc wyznaczonych.

Czytaj także: NIK: bałagan w księgach wieczystych parków narodowych>>

Park krajobrazowy

Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe.

Celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja oraz udostępnianie tych wartości w warunkach racjonalnej gospodarki człowieka. W granicach parku krajobrazowego dozwolona jest gospodarcza eksploatacja gruntów rolnych, lasów lub innych nieruchomości, a także wykorzystywanie turystyczne z wyłączeniem turystyki motorowej.

Utworzenie parku krajobrazowego następuje na drodze uchwały sejmiku województwa, która wyznacza m. in. cele jego ochrony.

W parku krajobrazowym mogą być wprowadzane m. in. następujące zakazy:

•    realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

•    likwidacji i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych,

•    budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100m od linii brzegu rzek,

•    likwidowania, zasypywania i przekształcania zbiorników wodnych.

W Polsce istnieje ponad 120 parków krajobrazowych (dane z 2008 r.) .

Do największych należą park krajobrazowy Doliny Baryczy (84 040 ha), Puszczy Knyszyńskiej, Pogórza Przemyskiego, Orlich Gniazd, Nadbużański, Popradzki, Mazurski, oraz Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielickich. Najstarszym parkiem krajobrazowym w Polsce jest Suwalski ustanowiony w 1976 r.

Organ ustanawiający park narodowy, rezerwat przyrody lub park krajobrazowy sporządza dla nich i realizuje plan ochronny na okres 20 lat. W planach tych powinny być zawarte ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw.

Czytaj także: Jaki jest zakres ochrony specjalnych obszarów ochrony Natura 2000>>

Obszar chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu - jest to wydzielone przestrzennie terytorium, obejmujące atrakcyjne krajobrazowo tereny o różnych typach ekosystemów (zmienionych częściowo przez człowieka), objęte ochroną pozwalającą zapewnić zachowanie stanu równowagi ekologicznej w środowisku przyrodniczym.

Wyznaczenie obszaru chronionego krajobrazu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa.

Na obszarach chronionego krajobrazu mogą być wprowadzone następujące zakazy:

•    realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,

•    zabijania dziko występujących zwierząt,

•    likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadbrzeżnych,

•    likwidowania zbiorników wodnych,

Obszary chronionego krajobrazu mogą pełnić różne funkcje:

•    otuliny dla parków narodowych i krajobrazowych,

•    rekreacyjną – jako tereny dla turystyki i wypoczynku, odciążające obszary o wyjątkowych walorach przyrodniczych,

•    naturalnego korytarza ułatwiającego migracje zwierząt.

W Polsce jest 450 obszarów chronionego krajobrazu , zajmują one 23,5 proc. powierzchni kraju.

Inne formy ochrony a w szczególności tereny Natura 2000 nadzorowana przez Unię Europejską, wymagają osobnego opracowania.

dr Hanna Sztrantowicz

samorzad.infor.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rządowy program "Moc Małych Społeczności". Do podziału 70 mln zł. Nabór wniosków do 9 czerwca 2025 r.

W piątek, 16 maja 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków w ramach „Rządowego Programu wsparcia organizacji pozarządowych Moc Małych Społeczności”. Adresowany jest do NGOsów działających w mniejszych miastach oraz na terenach wiejskich.

Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

REKLAMA

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

REKLAMA

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

REKLAMA