Zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym („upzp”), podstawową formą kształtowania przestrzeni w gminie jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku planu, co w większości gmin jest zjawiskiem powszechnym, inwestycję można zrealizować na podstawie decyzji administracyjnej w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
Jeśli zamierzenie inwestycyjne objęte wnioskiem o wydanie takiej decyzji spełnia ustawowe wymogi, organ nie może odmówić jej wydania. Jeśli jednak uzna, że dany teren lepiej byłoby zagospodarować w planie miejscowym, może na podstawie art. 62 ust 1 upzp zawiesić postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy i to na okres aż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
W przypadku nieuchwalenia planu w tym terminie organ jest obowiązany podjąć postępowanie i rozstrzygnąć sprawę. Wynika z tego, iż zawieszenie postępowania ma sens procesowy tylko wtedy gdy w jego okresie zostanie uchwalony plan miejscowy. Problem w tym, że korzystając z możliwości wydania postanowienia na podstawie art. 62 ust 1 upzp, organy często nie biorą pod uwagę jakie są realne szanse na uchwalenie planu w okresie zawieszenia .
Zawieszenie zależy od uznania organu
Z brzmienia art. 62 ust 1 upzp, który przyznaje organowi kompetencję do zawieszenia postępowania wynika, że rozstrzygnięcie o zawieszeniu ma charakter fakultatywny i zależy od uznania organu. Przepisy nie wymagają, aby w momencie zawieszenia procedura planistyczna była zaawansowana czy też aby w ogóle była wszczęta.
Z drugiej strony, mając na uwadze zawiłość tej procedury i lokalne uwarunkowania, organ zazwyczaj z dużym prawdopodobieństwem może stwierdzić czy istnieje jakakolwiek szansa aby w maksymalnym dopuszczalnym 12- miesięcznym okresie zawieszenia został uchwalony plan miejscowy. Kluczowym staje się w tej sytuacji pytanie czy postanawiając o zawieszeniu postępowania w sprawie ustalenia warunków zabudowy, organ ma obowiązek brać tę okoliczność pod uwagę.
Uznanie nie oznacza dowolności
W orzecznictwie sądów administracyjnych podnosi się, iż konstrukcja prawna zawieszenia postępowania zastosowana w przepisie art. 62 ust. 1 upzp daje organowi podstawę zawieszenia postępowania z urzędu, nie stanowiąc żadnych dodatkowych wymagań co do przesłanek zawieszenia (Por. np. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 8 listopada 2007 r., II SA/Bk 593/07, LEX nr 340453). Podkreśla się jednak, iż brak sformułowania w upzp wymagań, od których prawodawca uzależnia dopuszczalność zawieszenia postępowania nie oznacza, że organ ma pełną swobodę decydowania czy zawiesić postępowanie. Użyty w analizowanym przepisie zwrot „może zawiesić” oznacza, że organ ma obowiązek działać w granicach tzw. uznania administracyjnego. Granice te wyznaczają zasady ogólne postępowania administracyjnego (Por. np. wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 maja 2008 r., II SA/Łd 216/08, niepubl.).
Zawieszenie nie może służyć przewlekaniu postępowania
Wykładnia art. 62 ust 1 upzp w powiązaniu z ogólnymi zasadami postępowania administracyjnego jakimi są wyrażona w art. 7 k.p.a. zasada uwzględniania słusznego interesu strony oraz wyrażona w art. 12 k.p.a. zasada szybkości postępowania, prowadzi do wniosku, że ratio legis analizowanego przepisu jest umożliwienie organom wykonawczym gminy zawieszenia postępowania tylko wtedy, gdy realnym jest, że w okresie zawieszenia rada gminy uchwali plan. Przyjęcie odmiennej interpretacji prowadziłoby do bezcelowego zawieszania spraw w przedmiocie ustalenia warunków zabudowy. Nie po to prawodawca udzielił organom kompetencji do zawieszania postępowań (ale nie zobowiązał ich do tego), aby czyniły z niej użytek w każdym przypadku złożenia wniosku o warunki zabudowy w sytuacji braku planu lub przystąpienia do jego opracowania. (wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 maja 2008 r., II SA/Łd 216/08, niepubl.).
W konsekwencji zawieszając postępowanie na podstawie art. 62 ust 1 upzp organ każdorazowo powinien zbadać czy realnym jest, że w okresie zawieszenia rada gminy uchwali plan miejscowy. Czyniąc to, ma obowiązek przewidywany termin uchwalenia planu miejscowego, a prognoza ta powinna wynikać ze szczegółowej kalkulacji zaplanowanych czy potencjalnych czynności w procedurze planistycznej (wyrok WSA w Krakowie z dnia16 stycznia 2008 r., II SA/Kr 781/07, niepubl.). W/w okoliczności powinny zostać szczegółowo opisane w uzasadnieniu postanowienia w przedmiocie zawieszenia postępowania celem umożliwienia jego instancyjnej i sądowej kontroli.
Czytaj Także: Nabycie komórki jako części przynależnej>>
Na postanowienie o zawieszeniu służy zażalenie
Zwlekając z uchwaleniem planu dla danego terenu gmina powinna liczyć się z tym, że polityka przestrzenna na tym terenie będzie prowadzona w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy. Negatywnych konsekwencji zaniechań organów gminy w tym przedmiocie nie należy przerzucać na inwestorów. Inwestor, który nie godzi się z zawieszeniem postępowania w sprawie wnioskowanych przez niego warunków zabudowy, może zaskarżyć postanowienie w tym przedmiocie w ciągu 7 dni od jego doręczenia. Zażalenie należy złożyć do właściwego Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem organu, który zawiesił postępowanie.
Agata Legat - prawnik w Kancelarii
Dr Krystian Ziemski & Partners
Kancelaria Prawna w Poznaniu