Epidemia koronawirusa zwiększyła zainteresowanie różnego rodzaju działkami położonymi poza miastem. Przynajmniej część takich działek ze względu na zalesienie jest klasyfikowana jako grunty leśne. Zalesione grunty już wcześniej wzbudzały zainteresowanie inwestorów. Warto zdawać sobie sprawę, że oprócz pełnienia roli lokaty kapitału mogą one powoli generować zyski związane z przyrostem wartości rynkowej i zwiększeniem masy drzew. Trzeba jednak pamiętać, że posiadacze większych działek leśnych nie mogą zupełnie swobodnie nimi zarządzać. Na przeszkodzie stają bowiem przepisy związane między innymi z uproszczonym planem urządzenia lasu. Pokrótce omówimy te ograniczenia.
Polecamy: Gospodarowanie wodami. Korzystanie, zgody oraz usługi wodne
Ustawa obejmuje lasy o powierzchni co najmniej 0,10 ha
Informacje o ograniczeniach związanych z zarządzaniem prywatnym lasem znajdziemy w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. 1991 nr 101 poz. 444). Przepisy tego aktu prawnego stosuje się do wszystkich lasów niezależnie od formy ich własności. Lasem w rozumieniu analizowanej ustawy jest grunt posiadający zwartą powierzchnię co najmniej 0,10 hektara i pokryty roślinnością leśną (drzewa, krzewy, runo) lub przejściowo jej pozbawiony. Lasy oprócz wykorzystania do produkcji leśnej mogą też pełnić funkcje związane z ochroną przyrody albo posiadać status zabytku. Niezależnie od swojej powierzchni, lasem jest także grunt wykorzystywany na potrzeby gospodarki leśnej (np. jako szkółka leśna). Przed zakupem gruntu, warto wiedzieć, że właściciel każdego lasu (nawet małego) został zobowiązany do prowadzenia właściwej gospodarki leśnej. Chodzi między innymi o ochronę drzewostanu przed szkodnikami, ponowne zalesienie w terminie do 5 lat po wycince i ochronę przeciwpożarową.
Lasy poniżej 10 hektarów także są objęte ograniczeniami
Wspomniana już wcześniej ustawa o lasach przewiduje dwa dokumenty stanowiące podstawę gospodarki leśnej. Mowa o planie urządzenia lasu oraz uproszczonym planie urządzenia lasu. Pierwszy z nich znajduje zastosowanie w przypadku lasów stanowiących bezpośrednio własność Skarbu Państwa. Uproszczone plany urządzenia lasu obejmują lasy nienależące do państwa i lasy wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Uproszczony plan urządzenia lasu jest opracowywany dla lasu o powierzchni co najmniej 10 hektarów, stanowiącego zwarty kompleks leśny. Ten dokument zawiera skrócony opis lasu i gruntów przeznaczonych do zalesienia, a także przedstawia podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej.
Ważnym elementem opisywanego planu są informacje dotyczące tzw. etatu cięć. Chodzi o ilość drewna, która jest możliwa do pozyskania z uwzględnieniem właściwych zasad gospodarki leśnej. Warto nadmienić, że w przypadku lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 hektarów, które nie stanowią własności Skarbu Państwa, zadania dotyczące gospodarki leśnej określa decyzja starosty. Jest ona wydawana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów. Taka decyzja również ogranicza możliwość wycinania drzew. Pozyskanie w prywatnym lesie ilości drewna większej od urzędowych ograniczeń jest możliwe tylko w sytuacji losowej i po wydaniu odpowiedniej decyzji przez starostę. Nierespektowanie zadań określonych w decyzji starosty lub uproszczonym planie urządzenia lasu będzie skutkowało postępowaniem administracyjnym. Starosta wyda decyzję nakazującą właścicielowi prowadzenie właściwej gospodarki leśnej.
W przypadku lasów należących do osób fizycznych, uproszczony plan urządzenia sporządza się na zlecenie starosty. Projekt takiego planu powinien być wyłożony do publicznego wglądu przez kolejne 60 dni (w siedzibie urzędu gminy). W terminie 30 dni od daty wyłożenia projektu, poinformowani właściciele lasów mogą zgłaszać swoje zastrzeżenia lub wnioski. Starosta powinien odpowiedzieć na takie uwagi w drodze decyzji.
Prawo pierwokupu lasu stanowi dodatkowe ograniczenie
W ramach podsumowania swojej krótkiej analizy, eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają uwagę na jeszcze jedną kwestię, która ogranicza możliwość swobodnego rozporządzania prywatnym lasem. Mowa o kontrowersyjnym prawie pierwokupu. Mianowicie Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Lasy Państwowe przysługuje prawo do zakupienia sprzedawanego lasu (zwykle za kwotę wcześniej ustaloną przez strony). Pierwokup dotyczy między innymi działek oznaczonych jako las w ewidencji gruntów i budynków lub objętych uproszczonym planem urządzenia lasu albo decyzją starosty określającą zasady gospodarki leśnej. Skarb Państwa nie będzie mógł wykonać prawa pierwokupu w terminie miesiąca, gdy nabywcą lasu jest małżonek, krewny lub powinowaty w linii prostej (niezależnie od stopnia pokrewieństwa) albo krewny lub powinowaty w linii bocznej (do trzeciego stopnia). Ustawowy pierwokup nie znajduje zastosowania również wtedy, gdy nabycie działki leśnej wynika z dziedziczenia.
Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl