Czy wiesz jakie są rodzaje miodów? Gdzie najlepiej kupować miód i jak go przechowywać? O czym świadczy krystalizacja miodu? Ale pszczoły dają nam nie tylko miody. Czy wiesz jakie dobroczynne właściwości mają mleczko pszczele, pierzga, propolis, pyłek kwiatowy?
- Jakie są rodzaje miodów, właściwości i korzyści zdrowotne z jedzenia miodu?
- Jak przechowywać miód?
- Gdzie najlepiej kupować miód?
- Inne produkty pszczele
- Pyłek kwiatowy
- Pierzga
- Propolis (kit pszczeli)
- Mleczko pszczele
- Wosk pszczeli
- Warto dbać o pszczoły i inne owady zapylające
Jakie są rodzaje miodów, właściwości i korzyści zdrowotne z jedzenia miodu?
Profilaktyka zdrowia to nie tylko aktywność fizyczna czy odpoczynek, ale także spożywanie zdrowych produktów, takich jak miód - naturalne źródło witamin i składników odżywczych. Miód, będący skarbnicą enzymów, witamin i innych cennych substancji, jest polecany jako wsparcie w leczeniu różnych dolegliwości. Dzięki temu szybko jest wchłaniany przez organizm. Jest znakomitym pokarmem dla sportowców i wspaniałą odżywką dla osób osłabionych. Przyśpiesza gojenie ran, wzmacnia odporność, koi nerwy, a także wspomaga organizm w zwalczaniu bakterii, opóźnia procesy starzenia. Poza korzystnymi dla zdrowia przeciwutleniaczami pszczeli produkt zawiera także potas, fosfor, magnez, wapń, żelazo i kwas foliowy.
Miód, wg dyrektywy Unii Europejskiej 2001/110/WE, jest naturalną słodką substancją wytworzoną przez pszczoły (Apis mellifera) z nektaru roślin lub wydalin owadów wysysających soki z żywych części roślin, które pszczoły zbierają, odwadniają, przerabiają ze specyficznymi substancjami własnymi, gromadzą i pozostawiają do dojrzewania w plastrach. Produkt ten może być płynny lub skrystalizowany.
Miody wyprodukowane przez pszczoły z nektaru zebranego z kwiatów nazywamy nektarowymi, a te ze spadzi, wytwarzanej przez mszyce i czerwce, spadziowymi. Jeśli w okresie zbierania nektaru pszczoły przynoszą do ula także spadź pszczelarz uzyska ze swoich uli miody mieszane: nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe. Miód zrobiony przez pszczoły z nektaru jednego gatunku rośliny nazywamy miodem odmianowym. Jeśli zaś powstał z nektaru wielu gatunków roślin kwitnących w tym samym okresie nazywany jest wielokwiatowym.
Dojrzały miód, poza wrzosowym, wykręcony z zasklepionych plastrów, jest gęstym płynem. Lany z odkręconego słoika lub łyżki tworzy charakterystyczny stożek na powierzchni.
Miód płynny nazywamy patoką, a skrystalizowany do postaci zestalonej – krupcem.
Miód powinien skrystalizować (zgęstnieć), ponieważ to naturalna cecha miodów dojrzałych wysokiej jakości. Okres krystalizacji zależy od rodzaju miodu. Najdłużej w stanie patoki może pozostawać miód akacjowy i spadziowy (nawet do 12 miesięcy). W domu miód skrystalizowany można doprowadzić do stanu patoki, trzymając słoik z krupcem w wodzie o temperaturze do 40oC. Dekrystalizacja w wyższej temperaturze obniża wartość odżywczą i biotyczną miodu. Z tego też powodu herbatę, kawę, przegotowaną wodę czy mleko trzeba lekko ostudzić przed dodaniem miodu, inaczej zniszczymy jego cenne właściwości.
Jak przechowywać miód?
Żeby miód nie tracił swych właściwości należy go przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu – nie będzie wówczas chłonął wilgoci oraz obcych zapachów. Najlepiej przechowywać go w zaciemnionym miejscu, w dolnych szafkach kuchennych. A poza tym możesz jeść miód tak jak lubisz: na kanapce lub z białym serem, deserami owocowymi, czy w napojach – lemoniadzie, kawie lub herbacie.
Gdzie najlepiej kupować miód?
Najlepiej kupować miód bezpośrednio od pszczelarza i wybierać miód z okolic swojego miejsca zamieszkania. Związane jest to z przyzwyczajeniem organizmu do pyłków roślin występujących w regionie, które znajdą się również w miodzie pochodzącym z pobliskiej pasieki. Jeżeli konsument nie jest smakoszem miodów odmianowych, to można rekomendować miód wielokwiatowy, który powstał z nektaru wielu gatunków roślin i zawiera szerokie spektrum substancji biologicznie aktywnych, smakowych i zapachowych.
Polski Związek Pszczelarski zachęca do korzystania z materiałów edukacyjnych. Na stronie https://pzp.biz.pl/zyj-zdrowo-i-dbaj-o-owady-zapylajace/ przeczytać można informacje odnoszące się do poszczególnych rodzajów miodu, o ich walorach smakowych i zdrowotnych.
Inne produkty pszczele
Ale pszczoły mają nam do zaoferowania znacznie więcej niż wspaniałe miody. Pyłek kwiatowy, pierzga, propolis, mleczko pszczele, to produkty trochę mniej znane, ale wysokoenergetyczne, prozdrowotne.
Pyłek kwiatowy
Pyłek kwiatowy jest produktem roślinnym, zawierającym białka, aminokwasy, cukry proste i złożone, tłuszcze, flawonoidy, karotenoidy, witaminy i sole mineralne. Oddziałuje na człowieka odżywczo i leczniczo. Zawarte w pyłku polifenole i kwercetyna mają właściwości antyoksydacyjne, obniżają poziom cholesterolu we krwi i działają przeciwmiażdżycowo. Pszczoły zbierają z kwiatów jednocześnie nektar i pyłek. Ten drugi formują w postaci obnóży. Pyłek kwiatowy stanowi doskonałą odżywkę w rekonwalescencji po przebytych chorobach. To doskonałe uzupełnienie diety przy wzmożonym wysiłku fizycznym i umysłowym, dla rekonwalescentów, osób osłabionych, ludzi starszych, dzieci oraz kobiet w każdym okresie życia.
Pierzga
Pierzga to nic innego jak przyniesiony do ula pyłek kwiatowy przeznaczany do tworzenia zapasów na okres jesienno-zimowy. Zostaje on złożony zostaje w komórkach, ubity, a następnie pokryty miodem. Tak zakonserwowany podlega fermentacji mlekowej (zbliżonej do fermentacji kiszonej kapusty). Produkt ten nazywany jest pierzgą. W stosunku do obnóży pyłku kwiatowego pierzga różni się nieco składem, ponieważ zawiera więcej białka, które występuje w postaci peptydów i aminokwasów łatwo przyswajalnych. Posiada również więcej węglowodanów. Pierzga posiada dużą ilość kwasu mlekowego (3,1%), co zmienia jej pH. Proces powstawania pierzgi wpływa również na wzrost zawartości enzymów. Jest ona bogata w witaminy z grupy B, oraz E i K. Pierzga działa antybakteryjnie, regeneracyjnie, uodparniająco, odtruwająco i odżywczo.
Propolis (kit pszczeli)
Propolis (kit pszczeli) to lepka, gęsta substancja balsamiczno-żywiczna, której pszczoły używają do uszczelniania gniazda, a w mieszaninie z woskiem do polerowania komórek plastra przed zaczerwieniem (przed złożeniem jajeczek przez matkę pszczelą). Jest on tworzony w ulu z przynoszonych przez pszczoły-zbieraczki wydzielin pączków topoli, brzozy, wierzby, sosny, świerka, jodły, olchy, dębu, jesionu i innych drzew. Substancje te po wzbogaceniu przez pszczoły wydzieliną gruczołów gardzielowych i żuwaczkowych, a także niewielką ilością wosku i pyłku dają tzw. kit pszczeli. Wyciąg propolisu uzyskuje się zazwyczaj rozpuszczając kit pszczeli w 70% etanolu, biorąc 1 część surowca i 10 części płynu. Propolis działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, znieczulająco, regeneracyjnie, odtruwająco i przeciwzapalnie. Zaleca się go przy schorzeniach: układu krążenia, nadciśnienia, wrzodach żołądka i dwunastnicy, układu oddechowego, gardła, prostaty, hemoroidach, grzybicach i łuszczycy, a nawet przy odleżynach. Może wywoływać reakcję alergiczną.
Mleczko pszczele
Mleczko pszczele to galaretowata substancja o konsystencji gęstej śmietany, barwy białej z odcieniem perłowym i o cierpkim smaku. Mleczko w ulu służy do karmienia larw pszczół robotnic i larw trutni w ciągu pierwszych 3 dni ich życia. W późniejszym okresie pszczoły te otrzymują pokarm w postaci pyłku i miodu. Mleczkiem pszczelim (z ang. nazywanym royal jelly, czyli „królewska galaretka”) karmiona jest także matka pszczela (często nazywana królową) przez całe swoje życie larwalne, a także podczas okresu czerwienia (składania jajeczek), co bardzo dobrze wpływa na utrzymanie jej w dobrej kondycji i witalności. Mleczko pszczele zawiera wiele cennych składników: białka (zwłaszcza gammaglobuliny i albuminy), substancje lipidowe, węglowodany, kwasy organiczne, witaminy (szczególnie z grupy B), neurohormon (acetylocholina), biopierwiastki (potas, wapń, sód, magnez, żelazo, mangan).
Wosk pszczeli
Kolejnym produktem pochodzącym od pszczół jest wosk pszczeli. To wydzielina gruczołów woskowych pszczół służąca im do budowania plastrów w ulu. W komórkach pszczelich plastra gromadzone są praktycznie wszystkie produkty, które pszczoły pozyskują i wytwarzają (np. miód, pierzga), a także odbywa się wychów kolejnych pokoleń pszczół. Wosk służy również do naprawiania uszkodzeń i zasklepiania komórek wypełnionych dojrzałym miodem. Wosk pszczeli używany jest m.in. do produkcji naturalnych świec, które mają działanie jonizujące. Świece z wosku pszczelego używa się w kościołach i świątyniach różnych wierzeń podczas codziennych obrzędów. Można je zakupić również na własny użytek. Naturalne świece z wosku pszczelego nie tylko pięknie pachną miodem, ale także wspierają nasze zdrowie.
Warto dbać o pszczoły i inne owady zapylające
Polski Związek Pszczelarski informuje społeczeństwo o ogromnej roli pszczół i innych owadów zapylających w ekosystemie. Dbając o te małe stworzenia, dbamy też o bioróżnorodność. Dzięki zapylaczom zwiększa się ilość i poprawia jakość pożywienia oraz zabezpieczony zostaje łańcuch dostaw żywności. Pszczoły zbierając pyłek i nektar, który stanowi ich pożywienie, świadczą jedną z najważniejszych usług ekosystemowych, ponieważ zapylają wiele gatunków roślin, także tych, które są pożywieniem dla nas i dla wielu gatunków zwierząt. Zapylają także rośliny użytkowane do innych celów – ozdobnych, leczniczych, kosmetycznych i tekstylnych. Prowadzone przez pszczoły zapylanie roślin jest jednym z najważniejszych czynników plonotwórczych. Biorąc pod uwagę rośliny uprawne warto wiedzieć, że właśnie pszczoły hodowane przez człowieka odwiedzają 90% ze 107 głównych roślin uprawianych na świecie. To właśnie w ich pracy ekolodzy i naukowcy pokładają największe nadzieje w rozwoju bioróżnorodności.
Na stronie Polskiego Związku Pszczelarskiego przeczytać można w jaki sposób dbać o owady zapylające.
Polski Związek Pszczelarski jest dumny z faktu, że działanie informacyjne "Żyj zdrowo i dbaj o owady zapylające", finansowane ze środków Funduszu Promocji Roślin Oleistych, dociera szeroko do konsumentów. PZP zachęca do korzystania z materiałów edukacyjnych.
Źródło informacji: Polski Związek Pszczelarski