Międzynarodowa grupa badaczy aktualnie testuje nowy lek hamujący interleukinę 11, który wydłuża życie myszy prawie o jedną czwartą. Nie wiadomo jeszcze jak działa on u ludzi, ale rozpoczęto pierwsze badania kliniczne - informuje tygodnik „Nature” - ukazujące się od 1869 r. jedno z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych.
- Hamowanie interleukiny 11 - na czym to polega
- Lek hamujący interleukinę 11 prawie o jedną czwartą wydłużył życie myszy
- Są już testy na ludziach
- Są też inne substancje testowane jako leki opóźniające starzenie
- Nie każdego będzie stać na przedłużenie życia?
Nowy lek potencjalnie przedłużający życie testowany jest przez badaczy MRC Laboratory of Medical Science, Imperial College London oraz Duke-NUS Medical School w Singapurze (https://www.nature.com/articles/s41586-024-07701-9). Twierdzą oni, że u gryzoni daje on wręcz spektakularne efekty. Zwierzęta są silniejsze i bardziej sprawne, żyją dłużej oraz rzadziej chorują na nowotworowy.
Hamowanie interleukiny 11 - na czym to polega
Jeden z naukowców prowadzących badania prof. Stuart A. Cook twierdzi, że takie działanie wykazuje hamowanie interleukiny 11 (IL-11) - cytokiny aktywującej limfocyty B i T (komórki odpornościowe), a jednocześnie hamującej wydzielanie innych cytokin. Cytokiny to białka wpływające na wzrost, proliferację i pobudzanie komórek biorących udział w odpowiedzi odpornościowej oraz komórek hemopoetycznych.
Rekombinowana interleukina stosowana jest już w lecznictwie, na przykład w zapobieganiu trombocytopenii (niedoborowi płytek krwi) oraz w leczeniu choroby Leśniewskiego-Crohna (nieswoistej choroby zapalnej jelit).
Jednak nowa terapia ma polegać na hamowaniu działania interleukiny 11. Pełni ona ważną rolę, ale głównie we wczesnym rozwoju organizmu, na przykład w kształtowaniu się kości i formowaniu czaszki. W późniejszym wieku, wraz ze starzeniem się organizmu, wyrządza w organizmie raczej więcej złego niż dobrego. Tak przynajmniej się wydaje.
Lek hamujący interleukinę 11 prawie o jedną czwartą wydłużył życie myszy
Badania wykazały, że hamowanie działania interleukiny 11 przedłuża życie myszy o 20-25 proc. w zależności od płci zwierząt i użytej metody. Gryzonie te nie tylko żyły dłużej, ale były też szczuplejsze, miały lepszą sierść i lepiej wypadały w testach oceniających ich kruchość.
Eksperyment polegał na tym, że jedne myszy tak zmodyfikowano genetycznie, że nie wytwarzały tej substancji. Innych nie podano manipulacjom, ale po ukończeniu 75 tygodni, co w życiu człowieka odpowiada ukończeniu 55 lat, podawano im preparat hamujący działanie interleukiny 11.
Są już testy na ludziach
Antagonista interleukiny 11 jest już testowany na ludziach, ale nie jako lek przedłużający życie, lecz w terapii samoistnego włóknienia płuc. Jak twierdzi prof. Cook w wypowiedzi dla BBC News, lek jest dopiero w początkowej fazie badań klinicznych, ale wykazano, że jego stosowanie jest bezpieczne. Dopiero kolejna faza testów ma wykazać, czy jest on też skuteczny w leczeniu tej choroby, a jeśli tak, to w jakich dawkach.
Przy okazji będzie można stwierdzić, czy wykazuje on także inne działanie, takie jak poprawa ogólnego stanu zdrowia, zmniejszenie ryzyka innych chorób, a być może też wydłużenie życia. Takie obserwacje muszą być jednak wieloletnie. W wielu badaniach klinicznych różnych leków czasami się okazuje, że działają one na inne schorzenia, nie tylko na te, przeciwko którym były początkowo badane.
Są też inne substancje testowane jako leki opóźniające starzenie
Antagonista interleukiny 11 jest jednym z kilku leków potencjalnie przedłużających życie. W tym kierunku badana jest również metformina, jeden z najstarszych leków stosowanych w leczeniu cukrzycy. Nie tylko zmniejsza ona poziom glukozy we krwi, ale też działa przeciwzapalnie, zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i opóźnia starzenie się organizmu.
Podobne nadzieje wiązane są z rapamycyną (sirolimus), lekiem immunosupresyjnym wykorzystywanym w transplantologii w zapobieganiu ostrego odrzucenia przeszczepionych narządów. W 2009 r. odkryto, że wydłuża on życie ssaków. Testowany jest w leczeniu progerii, tzw. przedwczesnej starości. Ta powodowana wadą genetyczną choroba uruchamia starzenie się organizmu już w wczesnym dzieciństwie.
Nie każdego będzie stać na przedłużenie życia?
Prof. Ilaria Bellantuono z Uniwersytetu Sheffield przyznaje, że wyniki badań antagonisty interleukiny 11 są solidne i dają nadzieję na opracowanie leku opóźniającego starzenie. Obawia się jednak, że terapia ta będzie kosztowna i trudno mu sobie wyobrazić, że będzie stosowana u każdego pięćdziesięciolatka do końca jego życia.
(PAP)
Zbigniew Wojtasiński
zbw/ agt/