W praktyce może ona przysporzyć sporo kłopotów, zwłaszcza dyrektorom szkół. Nowela ogranicza też rolę samorządowców w wyborze kuratorów oświaty. Ponadto MEN ogłosił, że to w związku z wprowadzeniem jednolitych strojów gminy będą odpowiedzialne za przyznawanie dofinansowania rodzicom na ich zakup.
Obrót podręcznikami
Do 31 maja dyrektorzy szkół muszą podać do publicznej wiadomości informacje o szkolnym zestawie podręczników. Będzie on obowiązywać w danej szkole przez kolejne trzy lata, licząc od 1 września 2007 r. W tym okresie uzasadnione zmiany w zestawie mogą być wprowadzone na wniosek nauczyciela lub rady rodziców przez radę pedagogiczną albo na początku albo pod koniec roku szkolnego. Zmiany nie mogą nastąpić w trakcie trwania nauki.
Szkolny zestaw podręczników, a także zestaw programów wychowania przedszkolnego lub szkolny zestaw programów nauczania uchwala rada pedagogiczna, po zasięgnięciu opinii rady rodziców. Zestaw podręczników może składać się z nie więcej niż trzech podręczników dla danych zajęć edukacyjnych. Z tym że w roku szkolnym 2007/2008 ta zasada dotyczy tylko klas pierwszych wszystkich szkół oraz klas czwartych szkół podstawowych. W pozostałych klasach zestawy mogą zawierać więcej podręczników, o ile jest to konieczne dla prawidłowego przebiegu procesu dydaktycznego w ramach rozpoczętego etapu edukacyjnego.
Ponadto dyrektor szkoły będzie musiał podjąć działania organizacyjne umożliwiające obrót używanymi podręcznikami na terenie szkoły. Ustawa nie precyzuje, na czym te działania mogą polegać.
Stypendia na mundurki
Dyrektorzy szkół podstawowych i gimnazjalnych, w porozumieniu z radą rodziców, muszą też określić wzór jednolitych strojów dla uczniów oraz dopilnować, aby każde dziecko nosiło je od 1 września 2007 r.
Wprowadzenie tzw. mundurków wiąże się z dodatkowymi wydatkami dla rodziców. W związku z tym resort edukacji chce przeznaczyć 50 mln zł na dofinansowanie zakupu strojów dla najuboższych uczniów. Pieniądze mają pochodzić z budżetu Narodowego Programu Stypendialnego. Szczegółowe zasady przyznawania pomocy określi rozporządzenie Rady Ministrów. Tylko bowiem Rada Ministrów może uchwalić program wspomaganie organów prowadzących szkoły lub placówki w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki lub w podnoszeniu poziomu dyscypliny w szkołach lub placówkach.
MEN planuje, że to jednostki samorządu terytorialnego będą przyjmować i rozpatrywać wnioski o dofinansowanie zakupu mundurków. MEN zakłada, że będą mogły je składać rodzice, których miesięczny dochód na jedną osobę nie przekracza 351 zł netto. MEN szacuje, że dzięki tym środkom osoby najuboższe otrzymają dopłatę do zakupu strojów jednolitych w wysokości 50 zł na jednego ucznia. Pieniądze na dofinansowanie zakupu jednolitych strojów, tak jak te na stypendia socjalne, będą przekazywane gminom za pośrednictwem wojewodów. Projekt rozporządzenia w najbliższym czasie ma trafić do uzgodnień międzyresortowych.
Nowe rady rodziców
Zgodnie z nowelizacją w szkołach będą musiały działać rady rodziców. Obecnie rady mogą być zakładane, ale nie muszą. Dotychczasowe rady rodziców mogą wykonywać swoje zadania do czasu wyboru nowych rad rodziców, ale nie dłużej jednak niż do dnia 31 października 2007 r. Jednak do 23 czerwca 2007 r. mają one obowiązek uchwalenia szczegółowego trybu przeprowadzenia pierwszych wyborów do nowej rady rodziców szkoły lub placówki. W przypadku braku rady rodziców obowiązek ten spadnie na radę pedagogiczną. Natomiast wybory do nowych rad rodziców powinny być przeprowadzone do dnia 31 października 2007 r.
Pierwszym zadaniem nowo wybranych rad będzie uchwalenie regulaminu swojej działalności. W porównaniu z dotychczasowymi regulacjami kompetencje rad rodziców praktycznie nie ulegną zmianie. Będą one mogły występować do dyrektora i innych organów szkoły, organu prowadzącego szkołę, np. jednostki samorządu terytorialnego, organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kuratorium oświaty) z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły, opiniować program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia lub wychowania i projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
Aby szkoła zaczęła liczyć się z rodzicami, ich opinie powinny być wiążące. Nowelizacja jednak nie wskazuje, w jaki sposób dyrektor i rada pedagogiczna powinna je wykorzystać. Rady ponadto nie posiadają osobowości prawnej, a zatem nie mogą mieć takich kompetencji jak inne organizacje społeczne, np. nie mogą być stroną w postępowaniu przed sądem administracyjnym.
Nowelizacja jednak zobowiązuje rady do uchwalania w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczego szkoły oraz programu profilaktyki. Program wychowawczy określa m.in. zadania wychowawców klas i zasady współpracy wychowawców z rodzicami i samorządem uczniowskim. Z kolei celem programu profilaktyki jest rozwijanie zainteresowań uczniów, przeciwdziałanie niepowodzeniom w nauce, zapewnienie bezpieczeństwa w szkole oraz zapobieganie uzależnieniom przez uczniów. Jeśli jednak rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu wychowawczego szkoły lub programu profilaktyki, program ustali dyrektor w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Będzie on obowiązywał do czasu osiągnięcia porozumienia z RR. W większości szkół może zatem obowiązywać wspólny program dyrektora i kuratora.
KURATOR Z RZĄDOWEGO NADANIA
Nowelizacja wprowadziła również zmiany w wyborze kuratora oświaty. W komisji konkursowej będzie zasiadało po trzech przedstawicieli ministra i wojewody, a tylko dwóch marszałka. Takie proporcje niepokoją samorządowców, ponieważ w konsekwencji samorząd województwa nie będzie miał wpływu na wybór kuratora - zawsze zostanie przegłosowany. Dotychczas każdą ze stron reprezentowały dwie osoby. Ponadto nowelizacja zwiększa uprawnienia kuratorów. Od 23 maja mogą oni wykonywać zadania związane z wdrażaniem funduszy unijnych. Oznacza to, że mogą oni, mimo braku odpowiedniego zaplecza administracyjnego, przejąć organizację konkursów.
WAŻNE TERMINY
31 maja 2007 r. - do tego dnia rady pedagogiczne muszą przyjąć szkolny zestaw programów nauczania i wychowania oraz ustalić zestaw podręczników szkolnych, a dyrektor szkoły musi je ogłosić
23 czerwca 2007 r. - dotychczasowe organy reprezentacji rodziców w szkole muszą uchwalić szczegółowy tryb przeprowadzania pierwszych wyborów do nowych rad rodziców
1 września 2007 r. - od tego dnia wszyscy uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów powinni obowiązkowo nosić mundurki w szkołach
31 października 2007 r. - do tego dnia należy przeprowadzić wybory do nowych rad rodziców
31 marca 2008 r. - dyrektor szkoły musi ogłosić zestaw podręczników szkolnych obowiązujący w roku szkolnym 2008/2009
JOLANTA GÓRA
jolanta.gora@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
n Ustawa z 11 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 80, poz. 542).